"Tiếng khóc của sự sáng tạo"

Một độc giả của blog này gửi cho tôi truyện ngắn có tựa được đưa làm tựa entry này, nhân đọc entry cũ của tôi trích trên báo Tuổi trẻ về cải cách giáo dục VN.

Tôi đã đọc truyện ngắn ấy, và thấy rất đáng cho chúng ta suy nghĩ. Vì tôi nghĩ truyện ngắn đó mô tả chính xác điều đang xảy trong các trường tiểu học của chúng ta (tất nhiên có thể không phải là tất cả). Vì vậy, tôi nghĩ, nếu độc giả của trang blog này có những thầy cô giáo ở tiểu học, rất mong các thầy cô suy nghĩ và trao dổi thêm.

Nhân tiện, trước đây trên trang blog này tôi cũng có đưa một bài dịch từ báo tiếng Anh của Trung Quốc có tựa là "Phá xiềng trí não". Bài ấy cũng nói về giáo dục sự sáng tạo, và so sánh giữa TQ và phương Tây. Tình trạng ở TQ cũng giống VN. Có phải do ảnh hưởng của Khổng giáo?

Các bạn đọc, suy nghĩ và trao đổi nhé!
--------------------
TIẾNG KHÓC CỦA SỰ SÁNG TẠO

Sana là một cô bé rất dễ thương. Cô bé vừa thông minh vừa sáng tạo. Cha mẹ cô bé cho cô ăn mặc thật đẹp, và thổi vào tâm hồn cô niềm đam mê sáng tạo. Cô bé ngày càng đáng yêu và sáng tạo.

Cô thích sống trong ngôi nhà mơ ước của mình - căn phòng của cô được trang trí như ở nơi tiên cảnh, ở đó cô sẽ nghịch những món đồ chơi của mình, giải những câu đố rắc rối, vẽ tranh bằng những cây bút chì màu, và chìm đắm trong những hoạt động sáng tạo.

Cô bé đã quen hít thở sự sáng tạo. Cô yêu cha mẹ mình, những người chỉ có một mong ước duy nhất là nhìn cô bé lớn lên và trở thành một người sáng tạo.

Một lần, họ nói với cô bé rằng đã đến lúc bắt đầu đến trường rồi. Cô bé liền hỏi: "Tại sao ạ?"

Mẹ cô bé trả lời: "Để có thêm những niềm vui..."

Cô bé phản đối: "Nhưng con đã có mọi niềm vui trong căn phòng của mình với Chuột Mickey, Tom và Jerry và Shrek! Họ là những người bạn của con, chúng con chơi với nhau rất vui vẻ...Tại sao con phải đến trường?"

Cha cô bé giải thích: "Cô giáo của con sẽ dạy con rất nhiều điều, những điều con chưa từng biết. Con sẽ trở nên sáng tạo hơn và cũng sẽ có nhiều niềm vui hơn..."

Sana vô cùng hào hứng. Cả đêm cô bé bồn chồn không ngủ được, cô mơ về trường học và tưởng tượng rằng nó giống như xứ sở thần kỳ của Alice. Cô bé tin rằng ngôi trường của mình cũng đẹp như xứ sở thần kỳ mà cha mẹ cô gọi là "trường học".

Buổi sáng hôm sau, cô bé cùng cha mẹ đến trường.

Đối với một cô bé như Sana, ngôi trường quả là rộng lớn - rộng như cung điện của nhà vua vậy. Nhưng khi cô bé phát hiện ra không có bất kỳ lính gác nào và cô có thể bước vào lớp học một cách tự do và không sợ hãi, cô bé bỗng cảm thấy thật hạnh phúc. Ngôi trường không còn có vẻ rộng lớn và nguy nga nữa.

Trong buổi học đầu tiên, cô giáo mang đến lớp rất nhiều hộp son, bút chì màu, giấy vẽ và bao nhiêu thứ khiến Sana hào hứng. Cô bé chờ đợi được làm những việc sáng tạo như thể một con ngựa tốc hành. Cô giáo nói: "Hôm nay cô và các em sẽ có một buổi học thật vui vẻ..."

Tất cả học sinh đều reo lên hào hứng: "Vâng, thưa cô."

Sana cũng hết sức phấn khích, nhưng cô bé không hòa giọng cùng các bạn. Cô giáo bèn tiến đến chỗ cô bé và hỏi: "Sana, em không hào hứng ư?"

"Có ạ, em..."

Cô giáo ngắt lời Sana: "Thế thì em hãy nhắc lại câu mà các bạn khác vừa nói:"Vâng, thưa cô""

Thế là Sana bắt chước đúng giọng nói và âm sắc ấy: "Vâng, thưa cô."

"Tốt". Cô giáo thấy vui, nhưng Sana thì không. Cô giáo nói tiếp: "Hôm nay chúng ta sẽ vẽ một bức tranh."

"Tuyệt!" Cô bé nghĩ. Sana rất thích vẽ tranh. Cô có thể vẽ những con sông, những con sếu, những con chim én, con cú, con bướm, những chiếc ô tô, chiếc thuyền, tàu điện và cả máy bay. Cô bé lấy hộp bút chì màu ra và bắt đầu vẽ, cô muốn vẽ nhanh hơn và đẹp hơn tất cả các bạn.

Nhưng cô giáo la lên: "Đợi đã! Vẫn chưa đến lúc bắt đầu."

Cô bé dừng lại, chờ đợi với vẻ thất vọng. Cô giáo chờ cho đến khi các học sinh đều sẵn sàng để bắt đầu.

Rồi cô nói: "Bây giờ chúng ta sẽ cùng vẽ những bông hoa."

"Tuyệt!" - Sana nghĩ. Cô bé thích vẽ những bông hoa, hoa sen, hoa nhài, hoa huệ tây và cô bắt đầu vẽ những bông hoa mình chọn bằng những cây bút chì màu tím, xanh lá cây, vàng, xanh da trời và đỏ.

Nhưng cô giáo lại la lên: "Đợi đã! Cô sẽ chỉ cho các em cách vẽ." Và cô vẽ một bông hoa lên bảng. Đó là một bông hồng đỏ cành xanh. "Sau đó", cô giáo nói: "Giờ thì các em có thể bắt đầu."

Sana nhìn vào bông hồng đỏ cành xanh trên bảng của cô giáo, rồi lại nhìn vào bông hoa mình vẽ - một bông sen trăng mọc trên mặt ao. Em thích bông hoa của mình, nhưng không dám nói ra. Cô bé chỉ lật một trang giấy khác rồi vẽ một bông hoa giống với bông hoa của cô giáo - một bông hồng đỏ cành xanh.

Một hôm khác, khi cô bé lo lắng chờ đợi tiết học thủ công tiếp theo, cô giao bước vào lớp và tuyên bố: "Chào các em, hôm nay chúng ta sẽ học thật vui!"

Cả lớp đồng thanh: "Vâng, thưa cô". Lần này Sana nói hùa theo cùng cả lớp.

"Hôm nay chúng ta sẽ dùng đất sét để nặn," cô giáo nói.

"Tuyệt!", Sana nghĩ. Em rất thích nặn đồ chơi bằng đất sét.

Em có thể nặn ra tất thảy mọi thứ: người tuyết, chim cánh cụt, gấu Teddy, sóc, rắn, voi,.. và cô bé bắt đầu nhào nặn miếng đất sét của mình.

Nhưng cô giáo nói: "Đợi đã! Vẫn chưa đến lúc bắt đầu!". Rồi cô giáo chờ đợi cho đến khi cả lớp đều có vẻ sẵn sàng.

"Bây giờ," cô giáo nói: "chúng ta sẽ nặn một cái đĩa bằng đất sét."

Sana thích nặn đĩa bằng đất sét, đủ dạng hình thù và kích cỡ, và cô bé bắt đầu nặn.

Nhưng cô giáo lại nói: "Đợi đã! Cô sẽ dạy cho các em cách làm!" Và cô giáo chỉ cho cả lớp cách nặn một chiếc đĩa sâu lòng. Rồi cô nói: "Bây giờ, các em có thể bắt đầu."

Sana nhìn vào chiếc đĩa của cô giáo, rồi lại nhìn chiếc đĩa của mình. Cô thích chiếc đĩa mình nặn ra, nhưng rồi lại không nói gì. Cô bé lại nặn một chiếc đĩa giống như cô giáo. Chiếc đĩa sâu lòng bằng đất sét.

Và không lâu sau, cô bé học được cách chờ đợi và quan sát, và làm mọi thứ giống như cô giáo. Từ đó, Sana không còn làm những thứ của riêng mình nữa.

Thời gian dần trôi...

Thế rồi cô bé cùng gia đình mình chuyển đến ngôi nhà mới ở một thành phố khác, và cô bé lại phải đi học ở một ngôi trường khác. Lần này cô không còn cảm thấy hào hứng nữa. Cô bé đã chẳng còn mơ về một xứ sở kỳ diệu nữa.

Ngôi trường này thậm chí còn lớn hơn ngôi trường đã cũ. Ngay ngày đầu tiên đến trường, cô giáo đã nói: "Nào các em, hôm nay chúng ta sẽ học thật vui!"

Cô bé Sana reo lên: "Vâng thưa cô."

Giọng nói lẻ loi của Sana vang dội khắp căn phòng, khiến em vô cùng bối rối khi bị các bạn học sinh khác tủm tỉm cười. Em trở nên sợ hãi. Cô giáo tiến đến ôm và an ủi Sana, một điều em chưa từng trải qua. Điều đó khiến em xúc động và những giọt nước mắt trào ra khỏi khóe mắt.

"Hôm nay chúng ta sẽ vẽ một bức tranh", cô giáo nói, và các học sinh vô cùng hào hứng.

Chỉ riêng Sana không mấy nhiệt tình. Cô đợi cô giáo bảo mình phải làm gì, nhưng cô giáo chỉ im lặng và đi xung quanh lớp học.

Khi đến chỗ cô bé, cô giáo hỏi: "Em không vẽ ư?"

"Có ạ", Sana nói.

"Em định vẽ cái gì?", cô giáo hỏi.

Sana chỉ nhìn cô giáo mà không bắt đầu vẽ, em vô cùng bối rối.

"Cô sẽ không biết em vẽ gì cho đến khi em vẽ xong," cô giáo nói.

"Em phải vẽ thế nào thưa cô?" Sana hỏi.

- Tại sao em lại hỏi như vậy, em có thể vẽ bất cứ thứ gì em thích

- Còn về màu sắc thì sao ạ?

- Bất cứ màu gì - cô giáo nói - nếu mọi người cùng vẽ một bức tranh, và dùng những màu sắc giống nhau, thì làm sao cô biết được ai là người vẽ, và các bức tranh khác biệt ra sao? Hãy sáng tạo...- cô giáo khích lệ - Em có khả năng sáng tạo riêng của mình phải không nào?

- Sáng tạo - Sana thì thầm - Không. Trước kia, em đã có sự sáng tạo - cô bé trả lời ngây thơ.

- Vậy điều gì đã xảy ra với sự sáng tạo của em?

- Có người đã đánh cắp nó!

- Ai đánh cắp nó?

- Em không biết - cô bé khe khẽ nói. Sana lấy giấy vẽ, cầm bút vẽ và mở hộp màu của mình ra. Cô bắt đầu vẽ một bức tranh. Đó là một bông hoa - bông hoa hồng đỏ cánh xanh.

Và...

Nước mắt lăn dài trên gò má cô bé và cô không nói gì nữa. Một giọt nước mắt - giống như một giọt sương, lấp lánh trên bông hồng đỏ...

(Trích “Quạ Khôn Không Bao Giờ Khát - Tác giả: Moid Siddiqui)
Nguồn tải truyện ngắn này: http://www.box.net/shared/tvebt50urq
------