"Nạn gian, dỏm tại TQ"

Bài này tôi dịch đã lâu, từ hồi vụ bằng cấp giả ở TQ và VN đang om xòm dư luận, và được gửi cho một tờ tạp chí với lời hứa sẽ đăng. Nhưng đến nay đã lâu không thấy đăng lên, có lẽ vì vẫn đề đã dịu xuống và có nhiều việc khác thời sự hơn. Nay gửi lên đây cho mọi người cùng đọc cho vui, và ai đang học tiếng Anh muốn học cách dịch chắc cũng học được chút ít gì đó.
--------
Nạn gian, dỏm ở Trung Quốc
Venkatesan Vembu
(Phương Anh dịch từ bản tiếng Anh: “Faking it in China”, đã đăng trên trang mạng của tờ DNA của Ấn Độ ngày 16/7/2010). Nguồn: http://www.dnaindia.com/opinion/column_faking-it-in-china_1410398
------

Một nghi lễ kỳ quặc đang được tầng lớp doanh nhân ưu tú của Trung Quốc thực hiện, đó là “tu chỉnh” lại các bản khai lý lịch của mình, đặc biệt là các lý lịch đã được đưa ra công khai với thông tin về những bằng cấp vô cùng ấn tượng.

Điều làm người ta thắc mắc, là khi sửa lý lịch các doanh nhân nổi tiếng và các giám đốc điều hành công ty không đưa thêm vào những thành tích mới như người ta tưởng, mà lại xóa đi những chi tiết mà mới chỉ cách đây vài tuần thôi họ vẫn còn phô trương ra một cách rất tự hào. Cụ thể, những chi tiết về trình độ học vấn của họ, và đặc biệt là chi tiết về những bằng cấp từ các trường đại học nước ngoài, giờ đang bị xoá sạch.

Việc xóa bỏ những thành tựu hàn lâm ở nước ngoài nói trên hoàn toàn không có liên quan gì đến lòng tự ái dân tộc trong lãnh vực học thuật. Lý do các ông trùm tài phiệt - hoặc, nói đúng hơn, những nhân viên quan hệ công chúng của họ - đang phải bận rộn tu chỉnh lại hồ sơ cá nhân là vì trước đây họ đã tuyên bố phóng đại về bằng cấp và học vị của mình.

Điều này xảy ra sau vụ lột mặt nạ rất ngoạn mục rằng một trong những nhà quản lý chuyên nghiệp hàng đầu của Trung Quốc là Tang Jun – cựu chủ tịch Microsoft tại Trung Quốc, vâng chính Tang Jun vĩ đại chứ chẳng phải là ai khác – đã gian lận về bằng cấp của mình.

Tất nhiên từ lâu Trung Quốc cũng đã nổi tiếng là thủ đô hàng giả toàn cầu: mọi thứ từ chiếc iPad đến thời trang đến phụ kiện ô tô đều được làm giả với độ chính xác tuyệt đối như trong phòng mổ.

Nhưng những sự kiện mới đây đã tạo ra một tấm gương chẳng mấy tự hào vì ngay những người đã lên đến đỉnh cao trong giới quản lý và doanh nhân cũng bị vạch trần là những tên gian lận có hạng, và uy tín cũng như sự liêm chính của những người này hiện nay rất lung lay.

Tất cả bắt đầu cách đây vài tuần với một bài đăng khá hiền lành trên blog của Fang Shimin (còn được biết dưới tên Fang Zhouzi), một hiệp sĩ thập tự chinh trong cuộc chiến chống gian lận trong khoa học và học thuật. Fang đưa lên một bài viết để trả lời câu hỏi của một người theo dõi blog của mình, rằng việc Tang Jun tuyên bố trong cuốn tự truyện thuộc loại sách bán chạy hạng nhất (có tựa đề là Thành công của tôi có thể được nhân rộng) là mình có bằng tiến sĩ của Viện Công nghệ California (Caltech) thực ra là không đúng.

Tang, một diễn giả động lực nổi tiếng tại Trung Quốc, ban đầu lặng im không trả lời, nhưng vụ om xòm này đến mấy ngày sau vẫn còn tiếp tục, khiến ông phải xuất hiện để chối bỏ cáo buộc ấy – nhưng việc này lại càng làm cho mọi việc tệ hơn.

Ông nói chưa bao giờ tuyên bố rằng mình tốt nghiệp từ Caltech – điều này đã bị bác bỏ một cách dễ dàng, vì trong hồ sơ của ông trên mạng LinkedIn có liệt kê học vị tiến sĩ khoa học máy tính của Caltech trong số những bằng cấp của ông. Ông cho biết thật ra ông đã nhận học vị tiến sĩ từ một trường đại học đóng ở tiểu bang California có tên là ĐH Tây Thái Bình Dương.

Nhưng Fang đã đánh hơi được đây là một vụ lớn, nên tiếp tục phanh phui rằng Đại học Tây Thái Bình Dương chỉ là một “xưởng bằng dỏm” nơi người ta có thể mua các loại bằng cấp học thuật với một cái giá nào đó. Ông còn xác minh được tuyên bố của Tang về việc có các bằng sáng chế công nghiệp đăng ký dưới tên mình rõ ràng là dối trá.

Những cáo buộc trên tất nhiên làm cho Tang không ít lúng túng. Nhưng một số công ty khác mà Tang là người khởi xướng hoặc đứng đầu – bao gồm cả tập đoàn truyền thông giải trí Shanda – còn kẹt hơn nhiều vì vướng vào các quy định, do họ đã liệt kê các bằng cấp giả của ông trong bản cáo bạch của họ khi gây quỹ từ thị trường chứng khoán Mỹ.

Dư luận càng ầm ĩ khi giới truyền thông chính thống tham gia vào cuộc vụ lùm xùm này. Báo chí đã đưa ra công khai một danh sách các doanh nhân, các nhà chuyên môn và nhà quản lý đã tốt nghiệp từ các trường dỏm tương tự như trường ĐH Tây Thái Bình Dương nơi người ta có thể dùng tiền để mua bằng tiến sĩ. Danh sách này bao gồm cả các vị giám đốc điều hành nổi bật, các thẩm phán, và thậm chí cả luật sư.

Chính điều này đã tạo ra những hành động cuống cuồng của các doanh nhân và nhà quản lý nhằm "che đậy" những chi tiết về các bằng cấp nước ngoài đáng ngờ mà họ đã từng hãnh diện quảng cáo trong hồ sơ công cộng của mình cho đến mãi gần đây.

Vụ việc này làm bể ra một nhọt bọc trên cơ thể đất nước Trung Quốc, vốn là thị trường béo bở cho các loại bằng đại học giả của nước ngoài với doanh số hàng năm lên đến hàng triệu đô la. Các trường đại học ở nước ngoài không được kiểm định thậm chí còn mở cửa hàng tại Trung Quốc và đúc được khối tiền qua việc phát ra các tấm bằng dỏm với giá cắt cổ.

Một cây bút phụ trách chuyên mục trên báo chính thống lưu ý rằng vụ bê bối về Tang đã bộc lộ một thực tế là hiện nay toàn bộ nước Trung Quốc đã trở thành một cái gì đó tương tự như một “xưởng bằng giả”. Nếu ở Trung Quốc đang có một ngành nghề phát triển quá nóng thì đó không phải là ngành địa ốc, mà chính là hệ thống giáo dục đang hàng năm đang cho ra lò những đội quân thạc sĩ và tiến sĩ hạng ruồi.

Tuy nhiên, thật kỳ lạ là trên mạng Internet sử dụng tiếng Trung Quốc cũng đang có một chiến dịch mạnh mẽ nhằm bảo vệ ông Tang, người đã bị mất nhiêu uy tín. Những người bảo vệ ông đưa ra lập luận rằng ông là một "doanh nhân tự lập và thành đạt", một vị “anh hùng cảm hứng" cho một thế hệ trẻ của Trung Quốc và vì thế, không nên "chỉ trích” ông.

Cuối cùng thì dù có sử dụng bằng cấp giả, Tang vẫn được cho là một người chiến thắng trong cuộc sống. Xét ở nhiều khía cạnh, vụ scandal của Tang, người sống chọn theo công thức thành-công-bằng-mọi-giá đã minh họa rất rõ sự xuống dốc nhanh chóng về đạo đức của xã hội Trung Quốc hiện nay. Thực tế là dù đã bị trượt khỏi cái bệ của mình, ông vẫn được tôn sùng như một vị anh hùng. Và điều này đã chỉ rõ sự mất phương hướng đáng lo ngại của chiếc la bàn đạo đức trong một số bộ phận người Trung Quốc hiện nay.
----------------

Cái gì, học thuê ư?!!!

Tôi vừa nhận được comment của một độc giả blog này, giới thiệu với tôi về một dịch vụ mới của giáo dục đại học VN: dịch vụ học thuê!

Tất nhiên là tôi không tin! Vì làm sao có thể tin được cơ chứ? Mướn người đi học thuê, thì chẳng khác chi cố tình đi mua thuốc giả/dỏm về uống để trị bệnh, cho ... rẻ!

Mở ngoặc chút:Tôi vốn hay so sánh ngành giáo dục với ngành y, vì cả hai ngành này đều giống nhau ở chỗ: "thí nghiệm trên con người", hoăc nói cho đúng bài hơn, là "tạo sự thay đổi trên con người" (ví dụ cúa ngành y: có bệnh thành ra hết bệnh, hoặc đôi khi "lợn lành thành lợn què"; và ví dụ của ngành giáo: chưa biết thành ra có biết, hoặc đôi khi "càng học càng thấy mình ngu" theo nghĩa đen ấy).

Bèn google search, thì trời ơi, mới thấy là mình quá lạc hậu! Dịch vụ này tồn tại ngang nhiên, quảng cáo om xòm, thậm chí cũng đã được báo chí quan tâm viết bài phóng sự cả mấy năm nay rồi. Chẳng hạn, gần đây nhất có phóng sự có thể xem ở đây này.

Còn đây là một đoạn trích trong bài viết mà tôi đưa link ở trên:

Trao đổi với PV Báo CAND, PGS.TS Phạm Văn Quyết - Trưởng phòng Đào tạo sau đại học (nguyên Trưởng phòng Đào tạo), Trường Đại học KHXH&NV (Đại học Quốc gia Hà Nội) cho biết: Đi học hộ, học thuê là điều đáng lên án trong môi trường giáo dục hiện nay. Bởi đây chính là hình thức gian lận trong học tập.

Thế nên, nếu nhận được tin thông báo về việc có trường hợp vi phạm, nhà trường nhanh chóng cho tiến hành xác minh, nếu đúng vi phạm, Hội đồng kỷ luật nhà trường sẽ xử lý nghiêm, đồng thời gửi văn bản thông báo toàn bộ sự việc cho các trường khác nhằm có biện pháp phòng ngừa răn đe. Cũng theo PGS.TS Phạm Văn Quyết, trong năm 2007, Ban Giám hiệu nhà trường cũng đã ra quyết định buộc thôi học một trường hợp là sinh viên hệ tại chức do trước đó đã thuê người học hộ.

Lại còn thế này nữa chứ. Trên trang mạng www.ngoinhachung.net, được giới thiệu là Mạng thông tin sinh viên, phần diễn đàn chính có thể thấy ngay trang quảng cáo dịch vụ học thuê của "công ty" hocthue.com. Nó ở đây. Hình chụp màn hình dưới đây.
Không chỉ quảng cáo trên diễn đàn "ngôi nhà chung", "công ty" học thuê còn đưa quảng cáo của mình lên những chỗ khác, ví dụ như Bình Long Forum (kết nối bạn bè) ở đây. Hình chụp màn hình dưới đây.
Đấy, mới chỉ tìm sơ sơ đã như thế. À quên, trong quá trình tìm, tôi còn tìm thấy trên trang danluan một bài viết có tựa đề đại khái gì mà "chỉ có ở VN". Trang Dân Luận này theo tôi hiểu là một trang ở nước ngoài và không mấy thiện cảm gì với nhà nước VN, mặc dù theo tôi là thái độ của họ cũng khá ôn tồn (vì thỉnh thoảng tôi cũng có đọc, well, tìm thông tin trên mạng mà, thì google nó dẫn mình tới bất kỳ nơi nào có chứa thông tin, mà có thông tin thì phải đọc, còn xử lý ra sao thì việc của mình).

Tôi lại lẩn thẩn nghĩ thêm mấy điều:

1. Thời này có lẽ tệ hơn cả thời Tú Xương rồi chăng? Thời Tú Xương, ông đau đớn kêu lên rằng: "Cái học ngày nay đã hỏng rồi/Mười người đi học chín người thôi".

Còn hôm nay, người ta không thôi học, mà còn học hai, ba bằng, rồi hệ tại chức/ chuyên tu/ mở rộng/ từ xa/ văn bằng hai, rồi cao học/ thạc sĩ/ nghiên cứu sinh/ tiến sĩ đủ cả. Chỉ có điều, người ta làm giấy giả, mua bằng giả, và bây giờ, đi học bằng ... người giả!!!!

2. Nhà nước VN quản lý các trang mạng, và quản lý báo chí, truyền thông rất chặt chẽ. Thậm chí đã từng tuyên bố thành tích "đánh sập các trang web xấu". Tôi tin là những điều đó, theo quan điểm và giải thích của nhà nước, là cần thiết để giữ gìn an ninh quốc gia.

Nhưng những trang như hocthue.com này, chẳng lẽ nó không xấu? Chẳng lẽ đó là một hoạt động được phép của nhà nước? Chẳng lẽ các anh an ninh mạng của ta không biết điều này sao? Phải cấm đi chứ, vì chắc chắn là nó sẽ gây ảnh hưởng xấu nhiều mặt: dung túng một tệ nạn rất nguy hiểm, chống lại nỗ lực cải tổ giáo dục đại học của VN, và ngoài ra, còn tạo điều kiện cho "bọn xấu" tha hồ nói chúng ta! Mà họ có nói, thì cũng đúng thôi!

3. Chẳng hiểu trong số những người có trách nhiệm, đặc biệt là trong các trường đại học hiện nay, có ai có bằng thật và "học giả" như vậy không nhỉ? Chà, nghĩ đến đây thì tôi rùng mình, không nghĩ thêm được nữa!

Vậy mà người ta vẫn cứ sính bằng cấp, bổ nhiệm người vẫn cứ chỉ dựa vào bằng cấp mà không cần kiểm tra năng lực thật, và những người có bằng nhưng không chứng minh được năng lực tương xứng hình như vẫn cứ tại vị? Hình như lý do là: nếu cho nghỉ thì ... lấy ai làm việc?

Chà, kiểu này mà CSM gần đây nó dám bảo mình là "Con hổ kinh tế mới của châu Á" thì "chúng nó" chửi mình ác quá, thật vậy! Ai muốn biết về bài ấy thì đọc trên blog này của tôi, ở đây.

À quên nữa, trong bài viết mới đây trên tờ Economist về giáo dục VN, họ cũng đã nhắc tới từ "diploma mills" trong giáo dục đại học của VN rồi đó. Họ tả các trường đại học công của ta thì "lèng èng" (lacklustre), còn trường tư thì cũng chỉ là những trường dỏm, vào bao nhiêu ra bấy nhiêu, học hành chẳng được mấy tí, y như xưởng bằng dỏm/giả (diploma mills) của Mỹ mà thôi. Bài ấy ở đây này. Dưới đây là đoạn trích mà tôi đã nói ở trên:

Enrolment at Vietnamese universities rose from about 900,000 in 2001 to over 1.6m by 2006. But most students study at lacklustre public universities or at private diploma mills. Those who can afford to go overseas. The best and brightest, like Mr Chau, rarely return.

Nhà nước mà không chấn chỉnh sớm, thì các trường đại học VN sẽ rất nhanh chóng vào top 200 đấy, chẳng phải đợi đến năm 2020 đâu. Nhưng mà top 200 các trường "tiêu cực" (corrupted) và "dỏm" ấy ạ.

Biết nói gì nữa bây giờ, ngoài cách nói của "thế hệ mới": Bó tay chấm com!

"Lời nói dối trắng trợn của giới đại học"?

Tựa entry này là tôi dịch cái tựa tiếng Anh "Higher Ed's Big Lie", tựa bài viết của tác giả Ann Larson đã đăng hồi tháng 6/2010 trên tờ báo viết về giáo dục đại học nổi tiếng của Mỹ, Inside Higher Education. Có thể tìm thấy và đọc bài viết ấy ở đây.

Một bài viết rất đáng đọc, và có tác dụng làm tỉnh cơn say (sobering effect) đối với bằng cấp, đặc biệt là bằng cấp nước ngoài, trong xã hội VN hiện nay.

Rất tình cờ, cách đây vài hôm tôi cũng đọc được một bài viết khác trên tờ báo mạng có tên là MercatorNet, mà thông điệp cũng tương tự như bài viết mà tôi đang giới thiệu tại entry này. Bài viết đó có cái tựa rất hay là The College Bubble, mà tôi đã dịch là "Bong bóng đại học".

Bong bóng đại học là cái gì? Đơn giản, đấy là cách nói theo kiểu "bong bóng địa ốc" trước đây, chỉ sự phát triển quá nóng và không có thật, nên sẽ nổ tung ra khi bị thổi phồng quá mức, giống như bong bóng xà phòng.

Chợt nhớ là từ bao năm nay, VN vẫn nói đến chuyện phân luồng học sinh sau khi tốt nghiệp phổ thông. Không phải ai cũng nên vào đại học, mà thật ra thì cũng chẳng có đủ chỗ để cho tất cả mọi người vào học. Nhưng không hiểu sao, mọi người vẫn cứ đổ xô vào đại học, dù là đại học ... bong bóng.

Tôi phải dừng ở đây, nhưng sẽ quay lại chủ đề này vì thực sự nó rất liên quan đến những vấn đề mà ngành giáo dục của VN đang phải đối mặt: nạn bằng giả, trường dỏm, chất lượng đào tạo thấp, và sinh viên ra trường không tìm được việc làm hoặc có việc làm nhưng không đáp ứng về năng lực.

Thật là quá nhiều vấn đề, đôi khi không còn biết nên bắt đầu từ đâu nữa, thật thế!
---
Nhân tiện, cũng xin giới thiệu bài này, rất đáng đọc, trên Tia Sáng:
http://www.tiasang.com.vn/Default.aspx?tabid=113&CategoryID=6&News=3357

Nói về liên kết đào tạo SĐH ở VN, và những gì cần tránh.
---
Một bài khác, mới toanh, cũng rất đáng đọc:
But what about the students?. Nói về việc ngưng hợp đồng giữa các trường cao đẳng cộng đồng của Cali với Kaplan, một trường đại học tư, online.

Dường như Mỹ đang bắt đầu xem xét lại vai trò của for-profit higher education, các bạn ạ! Một chủ đề rất thú vị, và rất liên quan đến VN hiện nay.

Không tin được dù đó là sự thật!

Cái gì không tin được? Đây này: Làm công văn giả để bịt bằng giả.

Sáng ra, đọc thấy tin này nên tôi phải đưa lên đây ngay lập tức để ... cho mọi người biết, cho đỡ tức. Và thấy rằng, nếu ta như thế này, thì làm sao trách được bọn tư bản đế quốc mang trường giả/dỏm, bằng giả/dỏm, kiểm định dỏm vào VN để làm ăn nhộn nhịp suốt bấy lâu nay?

Có lẽ, thay vì viết "Tại sao nước Mỹ là lò bằng giả quốc tế", tôi nên viết: "Tại sao VN là thị trường béo bở cho các lò bằng giả quốc tế" thì mới đúng hiện trạng hơn, nhỉ?

Buồn thế! Chợt nhớ Tú Xương: "Cái học ngày nay đã hỏng rồi!"
---
Cập nhật lúc 9 giờ sáng cùng ngày
Có bạn nói với tôi là link tôi đưa vào không được. Nhưng tôi lại vào được? Thật khó chịu. Thôi thì tôi chép về đây cho mọi người đọc vậy. Bài đã đăng trên Tiền Phong online ngày 14/8/2010.
---
Làm công văn giả để bịt bằng giả

TP - Không chỉ là chuyện bằng giả. Một số cán bộ đã đi xa hơn, mạo dựng công văn xác minh bịt đi chuyện bằng giả khi bị phát hiện.

Có người còn mạo dựng cả “bản tường trình”, kể lại chuyện mình làm việc với cán bộ xác minh ra sao, hòng gian dối đến cùng. Nhiều công chức sử dụng bằng giả, khi bước đầu bị phát hiện, bèn… làm giả cả công văn xác minh để đối phó với cơ quan quản lý.

Bằng giả, công văn cũng giả

Ngày 29-3-2010, Ban tổ chức Huyện ủy Tịnh Biên (An Giang) có công văn kính gửi Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, nội dung: “Kính đề nghị Phòng Khảo thí Sở GD-ĐT TP Cần Thơ giúp đỡ xác minh việc cấp bằng tốt nghiệp trung học, hệ bổ túc đối với cán bộ Lâm Thanh Tùng”. Kèm theo là bản sao bằng tốt nghiệp THBT ghi: Sở GD-ĐT TP Cần Thơ cấp cho ông Lâm Thanh Tùng; sinh ngày 9-10-1970; nơi sinh Tịnh Biên, An Giang; học sinh Trung tâm GDTX Bình Thủy, trúng tuyển kỳ thi ngày 18-8-2007 tại hội đồng thi Tiểu học Trần Quốc Toản.

Ngày 5-4-2010, Trưởng phòng Khảo thí Nguyễn Thị Thuận, thừa lệnh Giám đốc Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, ký công văn trả lời Ban tổ chức Huyện ủy Tịnh Biên, khẳng định: Bằng tốt nghiệp của ông Tùng là giả, vì “khóa thi ngày 18-8-2007 tại TP Cần Thơ không có hội đồng thi Tiểu học Trần Quốc Toản” và ông Tùng “không có tên trong danh sách dự thi và tốt nghiệp trung học hệ bổ túc, và không được cấp bằng tốt nghiệp”.

Thế nhưng, ở Ban tổ chức Huyện ủy Tịnh Biên lại xuất hiện công văn của Sở GD-ĐT TP Cần Thơ với nội dung khác hẳn: Bằng tốt nghiệp của ông Tùng là thật. Tương tự ông Tùng là trường hợp ông Lê Văn Hiếu, sinh ngày 20-6-1971, sử dụng bằng giả nhưng khi bị phát hiện lại “tòi” ra công văn khẳng định đó là thật.

Do dư luận xôn xao, ngày 21-6-2010, Ban tổ chức Huyện ủy Tịnh Biên có công văn và cử cán bộ trực tiếp đến làm việc với Sở GĐ-ĐT TP Cần Thơ. Sự thật sáng tỏ: Cái công văn xác nhận bằng tốt nghiệp của ông Tùng và ông Hiếu là thật, hóa ra là công văn giả, từ chữ ký đến con dấu.

“Tường trình” cũng giả nốt!

Bà Nguyễn Thị Thuận, Trưởng phòng Khảo thí, Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, cho biết, có công chức bảo vệ cái... bằng giả của mình đến cùng. Điển hình là trường hợp ông Hà Hữu Hiểu, sinh ngày 3-10-1963, theo tự giới thiệu là “xã đội trưởng xã Thạnh Thới An, huyện Mỹ Xuyên, tỉnh Sóc Trăng”.

Khi tỉnh Sóc Trăng đề nghị xác minh 10 bằng và giấy chứng nhận tạm thời tốt nghiệp trung học hệ bổ túc, trong đó có bằng của ông Hà Hữu Hiểu, Sở GD-ĐT TP Cần Thơ có công văn trả lời, tất cả là giả. Hơn 2 tháng sau, ông Hiểu bỗng trình ra “Giấy xác nhận” có chữ ký của bà Thuận, đóng dấu Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, cho rằng “Bằng tốt nghiệp THPT hệ bổ túc của Hà Hữu Hiểu do Sở GD-ĐT Cần Thơ cấp là thật”.

Ông Hiểu còn kèm theo “Tờ tường trình” viết tay, kể về cuộc gặp giữa ông với bà Thuận: “Cô Thuận hỏi anh tên gì, năm sinh mấy, ở đâu. Em trả lời Hà Hữu Hiểu, sinh năm 1960 là đúng, ở Sóc Trăng. Cô Thuận kêu anh ngồi đó chờ tôi một chút. Lúc đó thấy cô đi vô rồi xem giấy tờ hồ sơ, và ký tên đóng dấu tờ xác nhận, đưa cho tôi”. Cuối tờ tường trình, ông Hiểu cam kết: “Lời khai trên là đúng sự thật, nếu khai gian tôi hoàn toàn chịu trách nhiệm”.

Được xem “Giấy xác nhận” và “Tờ tường trình” trên, bà Thuận khẳng định: Chữ ký của bà và con dấu của Sở GD-ĐT TP Cần Thơ là giả; bà chưa hề gặp ông Hiểu và có những hành vi như ông Hiểu tường trình. Nguyên tắc xác minh bằng cấp, theo bà Thuận, chuyên viên kiểm tra hồ sơ, viết văn bản, trình bà ký và đi đóng dấu, “bản thân tôi không trực tiếp đi đóng dấu”.

Bà Thuận cho biết thêm, thời gian qua xác minh rất nhiều văn bằng tốt nghiệp trung học hệ bổ túc và giấy chứng nhận tốt nghiệp tạm thời do tỉnh Sóc Trăng đưa lên, kết quả “số lượng giả mạo là 90%”. Còn bao nhiêu công chức sử dụng bằng giả đã làm giả công văn để bịt đi, thì bà không biết.

Xin chậm lại sau đại hội Đảng (?!)

Bà Nguyễn Thị Thuận, Trưởng phòng Khảo thí Sở GD-ĐT TP Cần Thơ, nói với PV Tiền Phong: “Có người khi biết vừa có công văn xác minh bằng cấp gửi đi đã điện thoại đến cơ quan gặp tôi, đặt “điều kiện nọ kia” nhưng tôi kiên quyết từ chối thì lại đề nghị tôi gửi công văn xác minh chậm lại, sau khi địa phương đã đại hội Đảng xong”.

Bà có thấy cần châm chước cho họ không?

Không. Chúng tôi xác minh và trả lời theo đúng quy định. Tôi cũng không hiểu, nhiều công chức còn trẻ mà sao không chịu học để tốt nghiệp trung học hệ bổ túc đâu có khó khăn gì ghê gớm lắm, mà lại tìm con đường gian dối như vậy.

Công văn đề nghị xác minh vừa gửi đi thì người bị xác minh đã biết để xin xỏ nọ kia; công văn xác minh gửi lại, người bị xác minh cũng biết để làm giả, bắt chước chữ ký lẫn con dấu?

Tôi ngạc nhiên lắm, nên biết bằng cấp giả rất nhiều mà không biết bao nhiêu trong số đó đã bị tráo công văn xác minh để trở thành bằng thật.

Sáu Nghệ

Giám đốc chương trình UBI tại Việt Nam (presumably) nói gì?

Hôm nay ngày nghỉ, tôi lang thang trên mạng tìm hiểu thêm về các CTLK, vì gần đây mới nổ ra nhiều vụ ... đáng ngờ, trong đó có cả UBI là một chương trình mà tôi có nghe về khá nhiều và thậm chí có khi còn ... định theo học, hoặc cho con trai theo học.

Nói như thế để nói rằng tôi không có thành kiến xấu gì với UBI, mà chỉ muốn tìm hiểu một cách khách quan xem UBI thật ra là gì? Tốt, xấu, không tốt không xấu, trung thực hay không trung thực, và "danh tiếng" của nó tại VN có thực sự phản ánh đúng chất lượng và giá trị của nó hay không.

Nói đi, thì cũng phải nói lại. Tuy đã từng có ấn tượng khá tốt (nhưng không có cơ sở khoa học, mà chủ yếu vì sự tồn tại lâu dài của UBI tại VN, và những lời ... ca ngợi về chương trình này do chính những người đã và đang học ở đây đưa ra), nhưng tôi cũng bắt đầu nghi ngờ và cảnh giác với UBI sau một số diễn biến gần đây, dặc biệt thông qua việc UBI hợp tác với NetAcademy để đào tạo MBA, DBA vv qua mạng. Về diều này, tôi đã nói trong các entry trước có liên quan đến UBI.

Sự nghi ngại của tôi tăng lên nhiều khi có bài viết của GS Nguyễn Văn Tuấn, vì thế tôi đã tự mình tìm hiểu qua mạng. Các thông tin tôi có được không những không làm tôi giảm sự nghi ngại, mà lại càng làm cho sự nghi ngại này tăng lên. Tôi cũng đã viết những điều mình tìm thấy trong 2 entries cũ về UBI.

Một điều mà tôi thắc mắc, và cũng là thắc mắc của một bạn đọc blog này nêu trong comment của bạn ấy, là tại sao GS TTNT không thấy lên tiếng? Ừ, quả thật thế. Nếu UBI là một trường tốt, danh tiếng, "MBA hàng đầu châu Âu" như quảng cáo của chính họ, thì bài viết của GS Nguyễn Văn Tuấn hẳn phải là một sự bôi nhọ và xúc phạm. Phải lên tiếng chứ, vì nếu không thì các học viên và đối tác của họ sẽ hoang mang, mà bổn phận của người cung cấp dịch vụ là UBI phải có trách nhiệm giải thích. Nhưng không, chỉ là một sự im lặng khó hiểu.

Nay thì tôi tìm thấy bài viết này ký tên GS TTNT đăng trên mạng đúng ngày hôm nay, 14/8/2010. Đọc sơ qua (tôi chưa đọc kỹ), có cảm tưởng ... có khá nhiều chi tiết chưa chính xác, đôi khi có hơi hướng ... ngụy biện thì phải?

Nên chép nguyên văn đưa lên đây, và chụp màn hình để lưu, vì trang web có thể sẽ thay đổi thường xuyên. Và mong các bạn đọc và tranh luận cho ra vấn đề nhé. Tôi cũng sẽ có những nhận xét của tôi khi có thời gian.

Ghi chú: Những chỗ in nghiêng đậm trong bài là do tôi thêm vào để nhấn mạnh, và những chỗ in nghiêng trong ngoặc vuông [...] là ý kiến của tôi về bài viết.
---
Link: http://mba.edu.vn/print.asp?cat=046&item=1000
---------------------------------------------------------------
http://www.mba.edu.vn 14/08/2010

Toàn cầu hóa và bùng nổ MBA: Chất lượng và bằng cấp? (phần 4)

MBA liên quốc gia?
Năm 1989, CEU (Central European University) được thành lập tại Budapest với sự liên kết của nhiều đội ngũ giáo sư thuộc nhiều đaị học Mỹ và châu Âu trên cơ sở tài trợ hàng năm từ 15 đến 20 triệu USD của nhà tỷ phú Mỹ gốc Hung, Georges Soros. Việc hình thành CEU mở đầu cho quá trình phát triển “đào tạo quản lý kinh doanh liên quốc gia” (“Transnational Business Administration Education”). Năm 1991, Phòng Thương mại và Công nghệ Paris (CCIP, Chambre de Commerce et d’Industrie de Paris) kết hợp với Ðại học Ngoại Thương của Nga mở trường đào tạo MBA lấy tên là CGFR (Centre de Gestion Franco-Russe). Ðến năm 1999, CGFR lại liên kết với Ðại học Lomonosov tại Moscow, tăng thời lượng học từ 380 tiết lên đến 550 tiết và bổ sung thêm đội ngũ giảng viên đến từ Pháp nhằm đáp ứng các tiêu chuẩn xin được xét duyệt vào trường thành viên của các tổ chức quốc tế. Cũng trong năm 1991, Ðại học Mercer (Mỹ, AACSB công nhận) và Ðại học Wales (Anh, AMBA công nhận) liên kết xây dựng một chi nhánh đào tạo BBA, MBA và DBA tại Brussels mang tên UBI (United Business Institute). Ðến năm 2001, UBI, trở thành cơ sở độc lập, lại liên kết với Ðại học Clark (Mỹ, được AACSB công nhận) để phát triển thêm một chi nhánh mới ở Luxemburg. Năm 1994, Cộng đồng Chung châu Âu tài trợ cho nhiều đại học Tây Âu để thành lập tại Ðại học Thượng Hải một trường chuyên đào tạo MBA (300 học viên/năm) mang tên CEIBS (China-Europe International Business School). Năm 1995, Ðại học Chicago (AACSB công nhận) mở chi nhánh đào tạo MBA và DBA tại Barcelona (Tây Ban Nha). Năm 1996, Ðại học Perdue (Mỹ, AACSB công nhận) mở chi nhánh tại Hanover (Ðức). Năm 1997, Ðại học Kellog (Mỹ, AACSB công nhận) lại thành lập chi nhánh tại Coblence (Ðức) và Ðại học Duke (Mỹ, AACSB công nhận) xây dựng chi nhánh tại Franfurt (Ðức). Năm 2000, Harvard mở Trung tâm nghiên cứu và thực tập tại Paris. Và mới đây nhất, năm 2001, Ðại học Wharton (Mỹ, AACSB công nhận) cùng với Ðại Học Kellog (Mỹ, AACSB công nhận) mở chi nhánh đào tạo BBA, MBA và DBA tại Hyderabad (Ấn Ðộ) mang tên NISM (New India School of Management).

Nếu các bằng cấp của CEU, CGFR, CEIBS và NIMS được các Bộ Giáo dục của các nước nơi đặt cơ sở đào tạo công nhận (Hung, Nga, Trung Quốc, Ấn Ðộ) thì ngược lại bằng cấp của các chi nhánh đào tạo do các trường Mỹ và Anh thành lập ở các nước Ðức, Tây Ban Nha, Bỉ đều không được Bộ Giáo dục của các nước ấy công nhận mặc dù giá trị bằng cấp của các chi nhánh ấy đều được chấp nhận tương đương bởi các trường quản lý kinh doanh ở ngay chính các nước Tây Ban Nha, Ðức và Bỉ cũng như ở khắp thế giới và không ít chi nhánh ấy lại đôi khi được xếp đầu bảng, nổi tiếng hơn cả trường “gốc” !

[Nhận định của tôi: (1) Chính GS TTNT (presumably) thừa nhận bằng cấp của UBI không được chính phủ của Bỉ công nhận; (2) tuy nhiên ông vẫn gián tiếp khẳng định trường của ông rất xịn, thậm chí xịn hơn trường gốc???]

Tương đương bằng cấp ?
Ðể bằng cấp của mình có thể được chấp nhận tương đương bởi các trường khác trên thế giới, các chi nhánh đào tạo nói trên phải trải qua một quá trình thông thường gồm hai giai đoạn.

Giai đoạn I gồm có ba điều kiện. Một: tổng thời lượng giảng ở lớp học của chi nhánh phải có ít nhất là 400 tiết bao gồm các môn học có nội dung đúng theo các môn đang giảng trong chương trình tại trường “gốc”. Hai: trong thời gian ba khoá đào tạo đầu tiên, thành phần giảng dạy tại các chi nhánh phải gồm ít nhất là 80% các giảng viên đang thực thụ đảm nhiệm dạy các môn ấy tại trường “gốc” (tỷ lệ này được giảm dần kể từ khoá thứ tư). Ba: Các giảng viên ấy phải giảng tại các chi nhánh đúng theo số tiết của môn học mà họ đang giảng ở trưòng “gốc”.

Giai đoạn II (khởi đầu sau 5 khoá đào tạo) là lúc mà chi nhánh có thể hoạt động như một thực thể độc lập, nghĩa là không còn phải trực thuộc hoàn toàn vào chương trình và đội ngũ giảng viên cũng như “tên tuổi” của trường “gốc”: lúc ấy chi nhánh có thể tự mình chỉnh trang, thiết kế chương trình và đội ngũ giảng viên để phù hợp hơn với những đòi hỏi thực tiễn tại chỗ. Nói cách khác, kể từ giai đoạn II, việc chấp nhận tương đương bằng cấp không còn phải xét thông qua việc so sánh hai chương trình đào tạo của chi nhánh và của trường “gốc” mà là trực tiếp từ chương trình và phương pháp đào tạo của chi nhánh. Chính vì thế mà đôi khi lại xảy ra chuyện chi nhánh rốt cuộc lại có một vị thế và “danh tiếng” riêng vượt trội hơn cả trường “gốc”.

Cần phải nói rõ về việc dùng từ để hiểu cho chính xác: “công nhận bằng cấp” hay “tương đương bằng cấp” ở đây không có nghĩa là bằng cấp được xét duyệt mà chính là chương trình, nội dung các môn học, phương pháp, thời lượng giảng dạy và đội ngũ giảng viên được xét duyệt (Xét duyệt bằng cấp xem có đủ các con dấu và các chữ ký hay không chỉ là chuyện hành chính). Và sau khi chương trình, nội dung, phương pháp, thời lượng, đội ngũ đã được xét duyệt theo các chuẩn mực chất lượng hiện hành thì lúc ấy bằng cấp mới được công nhận hay chấp nhận tương đương. Chính vì thế mà từ ngữ “bằng chuẩn” thường nghe ở Việt Nam là một lối nói “tắt” dễ gây hiểu lầm nguy hại. Không có “bằng chuẩn” mà chỉ có chương trình, nội dung giảng dạy, v.v… là “chuẩn” hay “không chuẩn”: bằng cấp phát, dưới cái nhìn của trường xét duyệt chấp nhận tương đương, sẽ không có giá trị khi hồ sơ học trình đính kèm theo bằng (transcript) không hội đủ các yêu cầu phổ biến tối thiểu của một chương trình đào tạo !

[Nhận định của tôi: (1) bài viết của ông không nêu căn cứ nào cho lời khẳng định của ông về việc cần 2 giai đoạn để chấp nhận tương đương, trong khi theo tôi biết thì luật lệ, quy định của các nước, và thậm chí các khu vực khác nhau trong cùng một nước, có thể rất rất khác nhau; (2) đoạn nói về 'bằng chuẩn' của ông dường như hơi nhập nhằng, ngụy biện. Cách dễ nhất để tranh luận là làm rõ định nghĩa của ông thế nào là 'bằng chuẩn' hay 'chương trình chuẩn', rồi sau đó mới có thể tranh luận rằng cách nói ở VN có đúng hay không.

Nhìn chung, tôi cho rằng bài viết của GS TTNT (presumably) không có tác dụng làm rõ những tranh luận, dư luận hiện nay liên quan đến UBI, cũng không cho thấy trách nhiệm với học viên, mà dường như chỉ nhằm khẳng định UBI dù không được nhà nước Bỉ công nhận (chính ông thừa nhận ở trên) thì vẫn là chương trình 'xịn', thậm chí 'xịn' hơn trường gốc. Một kiểu danh tiếng 'tự phong'!]
(Còn nữa)

GS. Tôn Thất Nguyễn Thiêm

Giáo sư Đại học Brighton (Vương quốc Anh) và Đại học United Business Institute - UBI (Vương quốc Bỉ), Giám đốc chương trình đào tạo cử nhân, thạc sĩ quản trị kinh doanh của UBI tại Việt Nam.
--------
Mọi người nghĩ sao về bài viết này và những nhận định của tôi? Xin mọi người có ý kiến nhé!

Tại sao nước Mỹ lại là lò bằng giả quốc tế?

Đó là một câu hỏi và cũng là lời đặt hàng mà Tạp chí Tia Sáng đã gửi đến tôi cách đây ít lâu, nhân việc bằng giả/dỏm ngày càng bộc lộ tính chất nghiêm trọng và sâu rộng của nó ở VN.
Được rao bán trên Internet: Bằng cấp "giá phải chăng", được "kiểm định" cẩn thận nữa! Mại dzô, mại dzô!

Tìm câu trả lời cho câu hỏi này thực ra cũng là điều tôi muốn làm, không chỉ vì nó đáp ứng yêu cầu của tờ báo và của đông đảo bạn đọc, mà còn vì nó phục vụ công việc của Trung tâm nơi tôi đang làm việc nói chung (đánh giá chất lượng đào tạo), và hơn hết, là vì nó thỏa mãn đầu óc hay thích tìm tòi đến tận cùng của tôi (trong khả năng và điều kiện cho phép, tất nhiên).

Câu trả lời cho câu hỏi trên hiện đã có lờ mờ trong đầu tôi, nhưng tôi chưa viết được. Tôi có tật viết chậm, vì mỗi câu viết ra lại trăn đi, trở lại, tìm chứng cớ, rồi lại tự phản biện, và vì thế lại xóa đi. Có lẽ nó là thói quen tôi bị 'nhiễm phải' từ thời còn học ở Úc với ông thầy hướng dẫn vô cùng khó chịu, và biến thành phương pháp làm việc của tôi rồi.

Vì vậy nên tôi mới phải viết blog, chỉ là ghi lại những suy nghĩ đang diễn ra mà chưa chốt lại thành kết luận của tôi. Giống như đang trao đổi với các đồng nghiệp và những người cùng mối quan tâm.

Và đây là câu trả lời (tạm thời) của tôi cho câu hỏi đã đặt ra trong cái tựa của entry này: Nước Mỹ là lò bằng giả quốc tế vì mấy lý do sau:

1. Bằng cấp của nền giáo dục đại học Mỹ là ước mơ của hầu hết mọi người muốn có một tấm bằng đại học/sau đại học. Cầu cao, tất sẽ thúc đẩy cung.

Để giữ được danh tiếng lừng lẫy của mình, các trường đại học hàng đầu của Mỹ rất khắt khe trong việc chọn sinh viên vào học. Vì thế, rất ít người có thể vào được các trường đại học vốn đem lại danh tiếng cho nền đại học Mỹ. Điều này có tác dụng đẩy nhu cầu đến mức cao hơn, trong khi sự đáp ứng thì hạn chế, dẫn đến tình trạng gần như khan hiếm.

Nói thêm: các trường ĐH Mỹ rất khôn ngoan khi tuyển chọn sinh viên đầu vào gắt gao. Nguyên liệu đầu vào thật chọn lọc sẽ làm cho quá trình đào tạo dễ dàng hơn rất nhiều, vì những người được chọn vào hầu như đã có sẵn tất cả các tố chất của sự thành công mà không cần nhiều đến sự tác động của nhà trường. Với những sinh viên tốt, các trường chỉ cần cung cấp điều kiện học tập thật tốt (thư viện, điều kiện giao lưu, tiếp xúc với những nhà khoa học hàng đầu vv) thì kết quả có được sẽ đương nhiên tốt.

2. Triết lý quản lý của nước Mỹ là tạo quyền tự do cho các cá nhân (tư nhân) triển khai các sáng kiến và hoạt động của mình, nhà nước không can thiệp nhiều, vì như thế sẽ làm giảm sự nhạy bén của tư nhân, cản trở sự phát triển của xã hội.

Cũng nhờ vào triết lý này mà nước Mỹ từ lâu đã là một nước chấp nhận xem giáo dục như một dịch vụ, và cũng là nơi giáo dục đại học tư nhân (phi lợi nhuận) rất thành công. Vì thế, với sự nhạy bén của tư nhân, nên khi giáo dục đại học phát triển bùng nổ trên toàn cầu thì các công ty tư nhân cung cấp dịch vụ giáo dục đại học xuyên quốc gia xuất phát từ Mỹ rất nhiều, và được khuyến khích. Chính quyền chỉ đưa ra luật lệ, quy định chung, sao cho lợi ích của các bên có liên quan được điều hòa hợp lý, và can thiệp khi có bằng chứng rõ ràng về sự vi phạm.

Sự ít can thiệp của nhà nước ở Mỹ tuy có lợi cho việc thúc đẩy các sáng kiến của doanh nghiệp tư nhân nhưng cũng tạo nên một rủi ro là người dân không được bảo vệ khỏi những kẻ lừa đảo cho đến khi bị phát hiện. Tuy nhiên, để bù lại điều này, nước Mỹ có một xã hội dân sự rất phát triển, trong đó vai trò của các hội nghề nghiệp, các tổ chức dân sự theo dạng nhóm lợi ích đặc biệt (special interest group), và các tổ chức thiện nguyện đều được phát huy rất mạnh. Ngoài ra, vốn xã hội của đất nước này rất lớn, nên người dân nói chung không chỉ được nhà nước bảo vệ mà chủ yếu là có thể tự bảo vệ chính mình. Điều này, các nước đang phát triển như Việt Nam còn rất thiếu.

3. Nạn nhân của các lò bằng giả chủ yếu là các nước đang phát triển. Các lò bằng giả ít hoạt động tại Mỹ, vì nếu có hoạt động cũng dễ dàng và thường xuyên bị phát hiện.

Một trong những lý do của việc này là do (a) sự thiếu thông tin, thiếu hiểu biết của cả xã hội về nguy cơ bị lừa; (b) hệ thống luật lệ quy định còn lỏng lẻo, vốn là hệ quả tất yếu của a; và (c) có tình trạng các nạn nhân khi bị phát hiện lại bênh vực kẻ lừa đảo và trở thành "nạn nhân tự nguyện", chưa kể những người ngay từ đầu đã hiểu rõ về việc lừa đảo và chấp nhận sử dụng dịch vụ dỏm này.

Về tình trạng "nạn nhân tự nguyện", tôi nghĩ điều này hết sức đáng quan tâm và cần phân tích thêm. Riêng tôi, tôi cũng đã có ít nhiều kinh nghiệm về việc này: khi chỉ ra một vụ lừa đảo, chính các nạn nhân của vụ lừa đảo này lại đứng ra bênh vực kẻ lừa đảo và chống lại tôi một cách ... kiên cường! Rất thú vị, và đáng quan tâm.

Viết vội mấy giòng để khỏi quên ý tưởng, rất mong các bạn trong và ngoài nước tiếp tục trao đổi để làm rõ vấn đề này nhé.

"Nhận diện trường ngoại chưa được công nhận"

Tựa của entry này là tựa bài báo của tôi viết cho PLTP cách đây ít lâu để tham gia vào vụ bằng giả/dỏm om xòm lâu nay, đã đăng hôm nay, ở đây.

Thật ra, tựa gốc của tôi đặt nghe nặng nề hơn, nhưng theo tôi cũng đúng bản chất hơn. Vì khi viết 'đại học dỏm' thì tôi nghĩ đến 'diploma mill' trong tiếng Anh, mà diploma mill - xưởng bằng dỏm/giả chắc chắn là có nghĩa tiêu cực, chứ không 'nhẹ nhàng', khách quan như cụm từ 'chưa được công nhận' mà báo đã dùng.

Nhưng tôi cũng hiểu tại sao PLTP lại phải biên tập như thế: dầu gì, nhiều trường 'chưa được công nhận' cũng đã và đang hoạt động tại VN, nên nếu nói nặng quá mà lại chưa có đủ chứng cứ và lý lẽ thật chặt chẽ thì có thể sẽ bị những đụng chạm và phiền phức không đáng có.

Ngoài việc sửa cái tựa thì tôi nghĩ báo PLTP không sửa thêm gì. Nhưng thôi, để cho chắc, tôi sẽ đăng nguyên văn bản gốc của tôi lên đây để các bạn đọc. Có gì, xin trao đổi thêm ở phần comment nhé!

Mong nhận được các ý kiến trao đổi của các bạn.
----
Nhận diện các trường đại học quốc tế dỏm

Gần đây, các thông tin về các bằng dỏm, bằng giả quốc tế (chủ yếu là từ Mỹ và một số nước tiên tiến khác) thông qua các chương trình liên kết tại Việt Nam liên tục bị phơi bày trên báo chí trong và ngoài nước, gây ra nhiều hoang mang trong dư luận. Một câu hỏi thường xuyên được đặt ra là, thế nào là một trường đại học dỏm, và làm thế nào để nhận ra chúng?

Tiếc thay, cho đến nay trên thế giới vẫn chưa có một định nghĩa chính thức và thống nhất thế nào là một trường đại học dỏm, mà trong tiếng Anh gọi là diploma mill, tạm dịch là ‘xưởng bằng giả’. Một trong những lý do của điều này là ngay trong các trường đại học dỏm cũng có nhiều mức độ dỏm khác nhau. Chính vì vậy, tuy không có một định nghĩa chung, nhưng người học vẫn có thể dựa vào một số dấu hiệu để có thể nhận ra một trường đại học có thể là một xưởng bằng giả hay không. Theo trang web thông tin bảo vệ người tiêu dùng Consumer Fraud Reporting , 10 đặc điểm hàng đầu có thể giúp nhận dạng các xưởng bằng giả gồm:

1. Thời gian hoàn tất việc học ngắn hơn một cách đáng kể so với các trường khác (vd: hoàn tất bằng Tiến sĩ chỉ trong thời gian 2 năm?)

2. Cho phép miễn giảm nhiều môn học dựa trên kinh nghiệm thực tế của người học (thông thường, đây là lý do mà các xưởng bằng giả sử dụng để làm cớ rút ngắn thời gian học)

3. Website của ‘trường’ không sử dụng tên miền có đuôi .edu. (vd: trường hợp của International American University, với địa chỉ website là www.iau.la)
Hình này và hình trên là bản chụp màn hình trang web của University of Northwest, một trường có nhiều dấu hiệu của một diploma mill. Địa chỉ web của nó là www.unw.ac, không có đuôi .edu!

4. Đã có nhiều báo cáo xấu trong trang cơ sở dữ liệu của Better Business Bureau (BBB, www.bbb.org). Tuy nhiên, điều này không có nghĩa là trường nào không có trong cơ sở dữ liệu của BBB đều là trường tử tế.

5. Trường được cấp phép tại một quốc gia, nhưng hoạt động chủ yếu ở một hoặc nhiều quốc gia khác. Đây là trường hợp của Irvine University hoặc International American University, có giấy phép hoạt động tại Hoa Kỳ nhưng lại hoạt động mạnh ở Việt Nam.

6. Thông tin về trường không đầy đủ, vd: thiếu thông tin về giảng viên, không ghi địa chỉ của trường, thiếu số điện thoại liên lạc, mọi liên lạc với trường chỉ có thể thực hiện qua email và website. Đặc biệt, nếu địa chỉ gửi thư chỉ là một hòm thư bưu chính (PO Box) hoặc là địa chỉ của một ngôi nhà, một căn hộ ở chung cư, vv thì chắc chắn ta đã gặp một xưởng bằng giả.

7. Trường có tên nghe hao hao giống một trường đại học khác, thường là những trường nổi tiếng (ví dụ Irvine University, nghe giống UC Irvine; hoặc Berkeley International University, nghe giống UC Berkeley).

8. Cung cấp thông tin nhiễu về tình trạng kiểm định, ví dụ lờ đi không nêu gì về tình trạng kiểm định của trường, hoặc sử dụng một cơ quan kiểm định dỏm không được Bộ Giáo dục Mỹ công nhận.

9. Trang web của trường sơ sài, nghèo nàn, ít thông tin. Đôi khi có sử dụng những thông tin (bài viết, hình ảnh) có sẵn trên Internet.

10. Quy mô đào tạo quá lớn so với nguồn lực của trường. Học viên không được yêu cầu và cũng không có điều kiện để tiếp xúc, trao đổi với giảng viên.

Một trường càng có nhiều dấu hiệu nhận diện như đã nêu trên càng có nguy cơ là một xưởng bằng giả. Nếu áp dụng các dấu hiệu này vào để phân tích một số trường hợp trường dỏm mới bị vỡ lở ra gần đây, ta có thể thấy rõ chúng có khá nhiều các dấu hiệu nhận dạng của một xưởng bằng giả. Hy vọng rằng bài viết này sẽ giúp các bạn có thể giảm bớt hoặc loại trừ khả năng chọn nhầm các trường dỏm quốc tế, vốn đang hoành hành ở các nước đang phát triển như Việt Nam và Trung Quốc.

"Xưởng bằng giả: Tác hại đối với sinh viên và xã hội"

Cập nhật ngày 17/10/2010
Dịch xong bài viết này để gửi cho TS, tôi cũng đồng thời gửi email xin phép 2 tác giả (vì họ có cung cấp email để liên lạc). Vì 2 người nên phải chờ lâu, lại là những nhân vật đình đám, bận rộn. Nhưng hôm nay tôi đã nhận được thư đồng ý của cả 2 tác giả rồi, nên cập nhật lên đây, để ... khoe, và cũng để thấy rằng, có lẽ VN nên tập thói quen xin phép, vì trong đa số trường hợp thì người ta đồng ý thôi.

Chúng ta cần phải bắt đầu lại từ đầu, có phải không? Từ việc xây dựng lại một nền văn hóa học thuật tôn trọng sự thật, tôn trọng sở hữu trí tuệ của người khác, và tôn trọng thông lệ quốc tế. Bắt đầu từ hôm nay, và vào ngay lúc này, các bạn nhỉ.

Bài viết này tôi vừa gửi cho Tia Sáng, và đã được đăng ngay trên trang mạng online. Tôi đã chọn nó định dịch để làm tư liệu và cho đăng lên bản tin của TTKT nơi tôi làm việc, nhưng do tính thời sự của vấn đề, nên đã gửi đến Tia Sáng để có thể đến được với đối tượng độc giả rộng rãi hơn.

Trong entry này, tôi xin đăng lại lời giới thiệu về bài viết đã được dịch ra tiếng Việt này, kèm mấy trích đoạn mà tôi cho là quan trọng. Mong mọi người đọc và cho ý kiến nhé!
-----
Giới thiệu bài viết (Phương Anh giới thiệu)

Những tin tức dồn dập hàng ngày trên các tờ báo lớn đang làm cho công chúng Việt Nam bắt đầu tỉnh thức với nạn bằng giả, trường dỏm đang hoành hành khắp nơi trên cả nước. Nhưng bằng giả, trường dỏm không chỉ có ở Việt Nam, mà đang là một vấn nạn toàn cầu. Nhiều nỗ lực quan trọng trên phạm vi quốc tế để chống lại nạn trường dỏm, bằng giả này đã và đang được thực hiện.

Các nỗ lực chống bằng giả, trường dỏm có thể phân loại thành 3 nhóm hoạt động chính: (1) tăng cường sự giám sát của chính quyền đối với các việc cấp phát và sử dụng bằng cấp, và thực hiện các biện pháp chế tài nghiêm nhặt đối với những trường hợp vi phạm; (2) tăng cường vai trò của giới truyền thông trong việc cung cấp thông tin minh bạch về các trường đại học trong và ngoài nước; và (3) giáo dục người tiêu dùng giáo dục (tức các sinh viên và gia đình), người sử dụng lao động, và toàn xã hội, về những tác hại có thể có do việc tham gia học tập ở những trường đại học dỏm (trong tiếng Anh gọi là diploma mill, tạm dịch là ‘xưởng bằng giả’) gây ra. Cả 3 nhóm hoạt động nói trên đều quan trọng và cần được triển khai đồng thời và nhịp nhàng để tạo ra một hiệu ứng cộng hưởng làm tăng hiệu quả của nỗ lực chống bằng giả, trường dỏm.

Bài viết dưới đây của hai tác giả Judith S. Eaton thuộc CHEA (Hội đồng kiểm định giáo dục đại học Hoa Kỳ) và Stamenka Uvalic – Trumbic thuộc UNESCO nhằm nêu tổng quan về vấn nạn xưởng bằng giả trên phạm vi toàn thế giới. Bài viết đã được đăng trên trang web của CIHE (Center for Interational Higher Education, Trung tâm nghiên cứu giáo dục đại học quốc tế thuộc ĐH Boston, Hoa Kỳ) từ năm 2008.

Chúng tôi trân trọng giới thiệu bài viết này đến các bạn đọc như một nỗ lực của giới truyền thông nhằm ngăn chặn bớt những tác hại của các xưởng bằng giả quốc tế trong giai đoạn đang hội nhập sâu rộng như hiện nay. Phần in nghiêng đậm là do tôi thêm vào để nhấn mạnh, không có trong bản gốc..
Phương Anh giới thiệu – Kim Khôi dịch

Xin đọc toàn bài tại đây.
---------
‘Xưởng bằng giả’ - Tác hại đối với sinh viên và xã hội
Judith S. Eaton và Stamenka Uvalic – Trumbic
Judith S. Eaton là Chủ tịch Hội đồng Kiểm định Giáo dục Đại học đặt tại Washington D.C, Hoa Kỳ. Email: eaton@chea.org và Stamenka Uvalic-Trumbic hiện là Trưởng Bộ phận Cải cách, Đổi mới, và Đảm bảo Chất lượng, Phòng Giáo dục Đại học, UNESCO tại Paris, Pháp. Email: s.uvalic-trumbic@unesco.org.

[...]
Đặc điểm của các xưởng bằng giả

Tuy không có một khái niệm được thừa nhận rộng rãi về xưởng bằng giả, nhưng hầu hết những “trường” này đều có chung một số đặc điểm. Bằng cấp của các “trường” này đều có thể mua được. Chúng không đòi hỏi hoặc đòi hỏi rất ít việc tham gia lớp học của sinh viên (trực diện hoặc trực tuyến). Sinh viên ở đây được yêu cầu làm rất ít bài tập, và yêu cầu tốt nghiệp là ở mức tối thiểu. Việc quyết định cấp bằng có thể dựa một phần rất lớn trên lý lịch cá nhân hoặc kinh nghiệm thực tế, và những yêu cầu trên có thể không được quy định bằng văn bản. Một số xưởng bằng giả có thể không có giấy phép hoạt động của tiểu bang. Tên của các “trường” này thường được chọn sao cho nghe hao hao giống những trường đại học, cao đẳng nổi tiếng. Nhằm gia tăng lòng tin của khách hàng, một vài “trường” còn mạo nhận về các tổ chức quốc tế như UNESCO hoặc WHO, tuyên bố sai sự thật rằng đã được các tổ chức nêu trên kiểm định. Những ‘trường’ này có thể không đưa ra được bằng chứng đáng tin cậy về chất lượng của mình – chẳng hạn như đã được kiểm định bởi các tổ chức kiểm định được công nhận.

[...]

Đa số các quốc gia xuất khẩu các xưởng bằng giả này lại là những quốc gia phát triển như Hoa Kỳ, Anh Quốc và Úc; trong khi các quốc gia nhập khẩu một cách hoàn toàn tự nguyện và không nghi ngại chính là những quốc gia đang phát triển.

Thật khó có thể xác định được số lượng các xưởng bằng giả đang hoạt động, và những ước lượng về số trường dỏm này cùng với phạm vi hoạt động của chúng cần được xem xét cẩn thận. Phạm vi tài chánh của một xưởng bằng giả có thể xê dịch từ nửa tỉ đô-la cho đến hàng tỉ đô-la hằng năm.

Những rủi ro từ những xưởng bằng giả

Các xưởng bằng giả gây ra những tác động đáng kể về mặt xã hội, vì vậy mọi người có liên quan đến giáo dục đại học đều có trách nhiệm ngăn cản sự tồn tại của những tổ chức đáng ngờ này. Những người có liên quan không chỉ là sinh viên mà còn là các nhà tuyển dụng và chính phủ, cũng như là các trường đại học và cao đẳng thực chất.

Đối với sinh viên, dù họ là những người cố tình tìm kiếm bằng cấp bằng con đường dễ dãi hoặc là nạn nhân của những quảng cáo sai lệch từ các xưởng bằng giả, đều là những người bị hại vì những bằng giả mắc tiền đó đều là lừa đảo và trong nhiều trường hợp là không có giá trị. Các sinh viên và phụ huynh tại các quốc gia đang phát triển, những người bị thu hút bởi cơ hội có được một bằng cấp nước ngoài một cách linh động chính là nhóm đối tượng dễ bị hại nhất. Điều rất thường xảy ra là những bằng giả này không thể dùng để xin việc hoặc thăng chức. Số tín chỉ từ các xưởng bằng giả không được chuyển đổi sang những trường hợp pháp. Nếu một bằng đại học được chứng minh là giả, nó sẽ không được chấp nhận để vào học sau đại học.

Các nhà tuyển dụng bị tổn thương khi họ vô tình tin tưởng vào những bằng cấp giả mạo và xem đó là bằng chứng về năng lực của nhân viên mà họ tuyển dụng. Một nhân viên có bằng giả như vậy, ở mức nhẹ nhất, sẽ làm cho đơn vị bị mất mặt. Ở mức nặng nhất, những người sử dụng bằng dỏm là mối đe dọa cho người khác, đặc biệt khi những bằng dỏm ấy lại được sử dụng như sự đảm bảo về mặt chuyên môn trong những lĩnh vực như điều dưỡng và công trình sư. Lúc đó, mạng sống của nhiều người sẽ bị đe dọa.

[...]

Các trường đại học và cao đẳng cũng chịu thiệt hại do các xưởng bằng giả gây ra vì chúng làm suy giảm những nỗ lực hợp pháp của các trường đại học chân chính trong việc cung cấp dịch vụ giáo dục đại học có chất lượng. Khi các xưởng bằng giả nhái tên những trường đáng tin cậy để phục vụ nhu cầu bất chính của các xưởng bằng giả này, chúng đã tạo ra sự nhầm lẫn và nghi ngờ trong các sinh viên tiềm năng và xã hội đối với những trường chân chính. Sự nghi ngờ của xã hội đối với các xưởng bằng giả khiến cho những trường đại học hợp pháp bị vạ lây, làm giảm đi các nỗ lực duy trì niềm tin của công chúng và nỗ lực phục vụ xã hội của các trường đại học tử tế.

Nguồn:
[Online] Available: http://www.bc.edu/bc_org/avp/soe/cihe/newsletter/Number53/p3_Eaton_Uvalic-Trumbic.htm

"Gian lận học thuật tại TQ" - hay, có thể thành công bằng sự gian lận?

Phần đầu của cái tựa entry này là một phần của tựa bài viết ngắn mà sắc sảo về tình trạng dối trá đang hoành hành trong giới học thuật của Trung Quốc, đang ngày càng vỡ lở dần ra. Như gần đây là scandal rất "nổi đình đám" về vị nguyên giám đốc điều hành Microsoft tại TQ là Tan Jun, người bị cáo buộc với những chứng cớ không chối cãi được là đã gian dối về bằng Tiến sĩ của mình.

Đại khái, ông chỉ có một tấm bằng dỏm từ một lò cấp bằng dỏm/giả tại Cali (giờ đã bị đóng cửa, hình như thế), nhưng lại tự nhận (hoặc lờ đi mặc cho nhà xuất bản cứ việc nhầm lẫn, như ông nói, "đấy là nhầm lẫn của NXB") rằng ông có bằng tiến sĩ từ Caltech, trường đại học danh tiếng lừng lẫy là ước mơ của tất cả những ai học ngành kỹ thuật.

Về việc này, ai muốn tìm hiểu thêm thì cứ việc vào Google mà tìm với mấy từ Tan Jun, fake degree, former chief executive of Microsoft China, vv, thì sẽ tìm ra ngay thôi. Tôi vừa "gúc" với đúng những từ đó thì tìm ra được hơn 30 ngàn đường dẫn trong vòng 42 giây. Tan Jun, mà Tuổi trẻ phiên âm là Đường Tuấn, nguyên Giám đốc điều hành của Microsoft TQ đây này. Đẹp trai chứ bộ! Hình lấy trên mạng. Tan Jun bây giờ "nổi tiếng" lắm rồi.

Việc này nổi cộm đến nỗi ngay cả báo chí VN cũng đã biết và đưa tin, ví dụ như trên tờ Vietnamnet gần đây, đọc ở đây. Tin lấy theo nguồn chính thức của TQ, tờ Trung Hoa nhật báo. Và cả mẩu tin mới, rất ngắn, trên trang cuối (trang 20) ở góc phải, bên dưới của trang báo Tuổi trẻ cuối tuần hôm nay nữa, với tựa đề "Giới chủ TQ lo ngại bằng giả". Tôi chưa tìm trên mạng, nhưng chắc gõ tựa này là ra thôi.

Quay trở lại bài viết mà tôi đã sử dụng cái tựa làm tựa của entry này. Một bài viết rất ngắn nhưng đã đụng chạm đến cốt lõi của vấn đề, tôi nghĩ thế. Đọc mà ... sướng. Không phải sướng vì vụ scandal gian lận này bị đổ bể đâu. Tôi nghĩ, nói gì thì nói, thì những người sử dụng bằng cấp dỏm, giả ở TQ hay ở VN vv vừa là thủ phạm (nên có bị gì thì cũng đáng tội) nhưng cũng vừa là nạn nhân (nói theo kiểu của ông NNA ở Phú Thọ).

Họ là nạn nhân một phần vì hệ thống quản lý ở nơi đó đã đẩy họ vào tình thế bắt buộc phải dùng bằng giả/dỏm để duy trì vị trí mà họ đã đạt được, khi khó có cách nào khác để làm điều đó. Ví dụ như, cứ phải có bằng tiến sĩ thì mới được vào cơ quan công quyền ở Hà Nội, đại khái thế (một sáng kiến suýt chút nữa thì được thông qua). Và họ còn là "nạn nhân" vì trong một hệ thống như thế chắc chắn sẽ có nhiều người giống như họ, nhưng số người bị phát hiện như họ thì chắc là ít thôi, còn nhiều người khác mà có thể họ cũng biết rõ thì lại vẫn an toàn.

Vậy chứ tại sao lại ... sướng? Sướng, vì những phân tích sắc sảo của nhà báo. Lại nghĩ lan man ra ngoài, tôi thấy phục các phóng viên của nước ngoài quá đỗi. Họ viết rất sắc sảo, gãy gọn, logic, không kết luận dùm cho người đọc mà chỉ lựa chọn các sự kiện, kết nối các lập luận, còn việc kết luận ra sao thì người đọc cứ việc tự rút ra lấy - mà hầu như bao giờ cũng sẽ rút ra đúng cái kết luận mà người viết muốn.

Bài viết mà tôi "ca ngợi" nãy giờ có thể tìm thấy ở đây. Vì thích nó quá, nên tôi đã dịch và gửi Tia Sáng, hy vọng sẽ được đăng trong số tới. Nếu Tia Sáng không sử dụng vì lý do gì đó, thì tôi cũng vẫn sẽ đưa lên blog này để chia sẻ với mọi người. Còn đây là phần kết dủa bài viết mà tôi đã dịch:

Nhưng ít ra thì sự hội nhập ngày càng tăng của giới học thuật Trung Quốc với thế giới bên ngoài có thể giúp thay đổi tình thế. Khi có thêm các học giả đi học ở nước ngoài và trở về làm việc ở TQ, điều này sẽ tạo ra được các mạng lưới không chính thức có thể giúp bên ngoài kiểm tra chất lượng của các ứng viên. Sự đổi mới này nhỏ thôi, nhưng có lẽ một sự đổi mới thực sự đem lại lợi ích cho Trung Quốc.

Như vậy, sự trở về của tôi - vì, khoe một chút, và ngậm ngùi một chút, tôi đã từng có cơ hội để ở lại Úc làm permanent resident cùng với một cái offer làm postdoc tại trường mà tôi đã học trước đây tại Úc, những vẫn nhất định đi về VN vào cuối năm 1996, với những hy vọng phơi phới (!!!) về một tương lai tươi sáng của đất nước đang mở cửa hội nhập và đổi mới - có lẽ cũng sẽ, đang, và có thể là đã (???) góp một chút vô cùng nhỏ nhoi vào "sự đổi mới thực sự đem lại lợi ích" của giáo dục VN chăng?

Tôi mong rằng thế. Phải không, SGK nhỉ? Cả em nữa, và các bạn giống như em, thế hệ 8x, và rồi sẽ là 9x, sẽ ra đi để sẽ quay về, phải không? Như vậy, thì việc du học đâu thể gọi là tỵ nạn giáo dục, mà là một kiểu "tìm đường cứu nước" thời nay, hoặc một phong trào Đông Du/Duy Tân mới (theo nghĩa rộng), thật chứ?
--
Cập nhật ngày 30/7/2010
Bài đã đăng trên Tia Sáng. Có thể đọc bản online ở đây.

Lại chuyện bằng dỏm, trường ma

Chuyện tưởng đã êm rồi, nhưng hôm nay tôi lại đọc được một vài thông tin khiến phải xới chuyện này lên lại.

Trước hết là mấy mẩu tin khá "giật gân" trên blog Diploma Mill News mà tôi có đưa link trên blogroll của tôi, link đây: http://diplomamillnews.blogspot.com/. Nếu bạn nào quan tâm đến vấn đề này thì chịu khó vào đây thường xuyên, sẽ nhận được tin nóng đều đặn. Riêng những tin đáng quan tâm hôm nay gồm có:

1. Giáo sư "có biên chế" (tenured professor) tại trường ĐH Northeastern Illinois có bằng Tiến sĩ dỏm (bogus PhD).
Đặc biệt, tin này còn mới, chỉ mới đưa lên báo chí Mỹ cách đây chưa đến 2 tháng, mới đầu tháng 5/2010 thôi. Có thể đọc nguyên gốc ở đây, đây nữa, và cả ở đây. Thời gian này hình như cũng rất gần với thời gian phát hiện ra vụ bằng dỏm, bằng giả ở VN thì phải. Ngôi trường "dỏm" được xác định trong mẩu tin này là trường Pacific Western University. Xem trích dẫn ở đây:

Okosun [tên vị GS bị xác định là có bằng dỏm] got his doctorate from the now-shuttered Pacific Western University in Los Angeles. In a 2004 report, the congressional agency then known as the U.S. General Accounting Office said the school was unaccredited, offered degrees for a fee and didn’t require any classroom instruction.

Trường này nằm ở bang California, là bang đứng đầu danh sách các tiểu bang ở Mỹ có các trường ma, trường dỏm.

2. Chuyên gia tư vấn sức khỏe tâm thần (mental health counselor) bị cảnh sát bắt giữ vì bị buộc tội sử dụng bằng giả.
Tin ấy ở đây, và đây nữa chi tiết đầy đủ. Bằng cấp của nhân vật này là do các trường "ma" sau đây cấp: Hamilton University & Richardson University. Thật ra, cả 2 trường này cũng chỉ là 1, chỉ là trường sau (Richardson) đổi tên sau khi trường trước (Hamilton) bị phát hiện mà thôi. Thông tin về 2 trường này có trong danh sách các trường đại học "có vấn đề" được nêu trên trang web của Sở Thẩm định Văn bằng của tiểu bang Oregon (Mỹ), link ở đây: http://www.osac.state.or.us/oda/unaccredited.aspx. Xem ảnh chụp màn hình dưới đây:


Đó là tin trên báo Mỹ, về nạn bằng giả, bằng dỏm trên đất Mỹ. Thì đã nói là Mỹ vốn đứng đầu danh sách nơi cấp bằng giả, bằng dỏm, trường ma, trường bịa, và kiểm định dỏm, kiểm định xạo mà lại. Nhưng khổ nỗi là điều đó ít ai biết, đặc biệt là dân chúng các nước kém phát triển như VN.

Nhưng may quá, và cũng lạ quá, hôm nay tôi đọc được tin này trên Báo Đất Việt: "Mỹ là lò bằng giả toàn cầu". Tin ấy ở đây. Không mới, nhưng viết khá kỹ, nhiều thông tin đối với bạn đọc đang có ý định lấy bằng đại học hoặc sau đại học của Mỹ.

Hãy tạm đưa thông tin thế đã. Một lúc nào khác có chút thời gian tôi sẽ viết entry phân tích lý do tại sao Mỹ lại nhiều bằng giả, vai trò của thầy, trò, nhà quản lý, và toàn xã hội trong việc "phòng chống" nạn bằng giả, bằng dỏm này trên đất Mỹ ra sao, để rút ra bài học kinh nghiệm cho VN.

Bằng giả, trường ma: Tại sao?

Bài viết này tôi viết theo đặt hàng của Báo SGTT, và đã đăng ngày hôm nay 23/6/2010 dưới cái tựa do báo đặt lại là "Vì sao Tiến sĩ dỏm lọt lưới", ở đây. Còn entry dưới đây, và tựa của entry này, là bản gốc của tôi (hình như ít bị biên tập, chủ yếu cắt bỏ vài chỗ dài dòng thôi).

Thật ra, bài viết này dù đứng tên một mình tôi nhưng đã có sự hỗ trợ tích cực của Khôi (con trai tôi!). Công việc của Khôi đã làm là dựa trên những nhận định mang tính kinh nghiệm (dù là kinh nghiệm của chuyên gia thì vẫn là kinh nghiệm) của tôi, đi tìm các thông tin trên mạng cả bằng tiếng Anh và tiếng Việt, rồi viết bản thảo đầu tiên của bài viết này. Sau đó, tôi đọc lại và sửa lại theo văn phong của chính mình, và chịu trách nhiệm về những phán đoán đã đưa ra trong bài.

Sở dĩ phải làm như vậy là vì mấy ngày qua tôi bận quá, mà đã lỡ nhận lời với báo vì vấn đề có vẻ đang nóng. Viết đại cho nhanh thì cũng xong, nhưng lại ... lỡ mang tiếng "chuyên gia", lại đang làm về quản lý chất lượng, nên không thể ẩu! Vì vậy, phải nhờ Khôi cho kịp hạn đã hứa (mà cũng vẫn hơi trễ).

Để sòng phẳng, và cũng là để động viên, tôi viết thêm những giòng acknowledgement này cho Khôi. Thanks, Khôi, and keep up the good work!
---
Bằng giả, trường ma: Tại sao?

Trong tình hình các trường đại học dỏm đang hoành hành, cung cấp các chương trình đào tạo kém chất lượng cho người học trên khắp thế giới thì việc làm sao xác định được các “xưởng bằng dỏm” (diploma mills hoặc degree mills) có lẽ là mối quan tâm hàng đầu của những ai có nhu cầu và khả năng theo đuổi các chương trình đào tạo quốc tế. Để nhận diện đâu là một xưởng bằng dỏm, có một số yếu tố cần xem xét, đó là “đặc điểm nhân thân” của các trường này, các yêu cầu đối với học viên, và tình trạng kiểm định hoặc vị trí của chúng trong cộng đồng học thuật.

Trước tiên, về đặc điểm nhân thân của các trường dỏm. Hầu hết các xưởng bằng dỏm đều do các công ty tư nhân thành lập, đa số chỉ mới tồn tại từ thập niên 1990 hoặc thậm chí chỉ mới được vài năm. Tuy có tuổi đời rất non như vậy, nhưng những trường này thường cung cấp các chương trình đào tạo ở mọi trình độ, từ cao đẳng, đại học, đến thạc sĩ và tiến sĩ, chưa kể chúng còn cung cấp cả các chương trình đào tạo ngắn hạn, tức “kinh doanh giáo dục” theo đúng nghĩa xấu của từ này.

Một đặc điểm nổi bật của các trường này là chúng thường có tên gọi rất “nổ” nhằm gây ấn tượng với các khách hàng tiềm năng ngây thơ và ít hiểu biết, đặc biệt là khách hàng từ các nước thế giới thứ ba. Những trường này rất thích sử dụng từ “quốc tế”, Thái Bình Dương, Đại Tây Dương, châu Á, châu Âu, hoặc tên các quốc gia nơi có nền giáo dục đại học danh tiếng như Mỹ, Anh, vv, như trong tên gọi của 2 trường dỏm đang hoạt động tại Việt Nam là International American University (IAU) và Southern Pacific University (SPU). Một khuynh hướng đặt tên khác của các trường này là “nhái” tên các trường đại học danh tiếng, chẳng hạn như ĐH Standford (nhái tên Stanford, không có “d”), hoặc Cambridge International University (trường dỏm, không liên quan gì đến The University of Cambridge là trường “xịn”).
Đính chính lúc 23 giờ tối 24/6/2010: Trong bài viết đầu tiên, tôi có đưa ví dụ Howard và Harvard như một minh họa của khả năng "nhái", nhưng không biết Howard là một trường có tồn tại ở Mỹ và là trường được kiểm định. Nhờ có bạn đọc báo SGTT phản hồi, tôi đã sửa lại, bỏ thí dụ này đi để khỏi vô tình "nhục mạ" trường Howard có thật. Xin lỗi các bạn, và cám ơn bạn Bảo Đoan đã phản hồi.

Một điểm khác rất đáng lưu ý đối với những lò cấp bằng giả này là chúng không có địa chỉ hoặc lại quá nhiều địa chỉ, các hoặc địa chỉ hay thay đổi, thiếu ổn định. Đa số các lò cấp bằng giả này thường có nơi đăng ký hoạt động ở Mỹ (đăc biệt là tiểu bang California, Florida, hoặc Hawaii). Riêng ở Châu Á thì Malaysia đang đươc báo động là một nguồn cung cấp các diploma mills mới nổi, nhắm vào các nước nơi giáo dục đại học đang phát triển nóng như Trung Quốc, Ấn Độ, và Việt Nam.

Tên thì “nổ”, bằng cấp thì đa dạng, trình độ nào cũng có, nhưng các trường này thường có những yêu cầu rất “mềm” đối với người học: không đòi hỏi tiếng Anh đầu vào, thời gian học ngắn, xét miễn môn học dễ dàng, có thể dựa trên kinh nghiệm làm việc của người học, hoặc các môn học có tên tương tự với những môn học trong chương trình đã học ở trình độ thấp hơn, vv. Học phí của các chương trình này cũng khá mềm so với các trường có tên tuổi. Đáng lưu ý là việc miễn môn học cho người học không liên quan đến học phí cần phải đóng: các trường dỏm này hầu hết đều tính gộp học phí cho toàn bộ chương trình (vd: 8000 USD cho bằng tiến sĩ, 6000 USD cho bằng thạc sĩ, 4000 USD cho bằng đại học) chứ không tính theo từng tín chỉ như các trường chính quy khác.

Về tình trạng kiểm định, các trường đại học dỏm tất nhiên không được kiểm định bởi các cơ quan kiểm định được công nhận. Theo yêu cầu của cơ quan bảo vệ người tiêu dùng của Mỹ, tình trạng kiểm định của các trường đại học Mỹ cần phải được nêu công khai trên trang web của trường. Vì vậy, các xưởng bằng dỏm của Mỹ nếu không/chưa được kiểm định thường nêu rõ tình trạng này trên trang web và hoàn toàn có thể kiểm tra được. Tuy nhiên, để đối phó với tình trạng này, các xưởng bằng dỏm này đã tạo ra những “lò kiểm định dỏm” (accreditation mills) nhằm tung hỏa mù đối với người học. Vì vậy, ngay cả khi một trường đại học có nếu là đã được kiểm định thì vẫn cần phải kiểm tra xem đó có phải là một lò kiểm định dỏm hay không. Có thể kiểm tra danh sách các cơ quan kiểm định chính thức của Mỹ trên trang web của Bộ Giáo dục Hoa Kỳ (http://www.ed.gov/students/prep/college/diplomamills/index.html), và tìm hiểu thêm thông tin về các lò kiểm định dỏm trên trang của Hội đồng Kiểm định Giáo dục đại học Hoa Kỳ (http://www.chea.org/degreemills/default.htm).

Một câu hỏi có liên quan, và thậm chí còn quan trọng hơn việc xác định được các xưởng bằng giả, là tại sao chúng lại có thể tồn tại và dường như ngày càng phát triển trên khắp thế giới như hiện nay, mà đặc biệt là ở Việt Nam? Theo tôi, câu hỏi này có thể được trả lời dưới các góc độ khác nhau liên quan đến ba đối tượng có liên quan là người học, nhà tuyển dụng lao động, và các các cơ chế kiểm soát của nhà nước.

Trước hết, xét về phía người học, có quy luật luôn luôn đúng là hễ đã có cầu thì sẽ có cung. Hiện nay, nhu cầu học tập ở bậc đại học trên toàn thế giới đang tăng lên dữ dôi; vì vậy các trường dỏm này dễ dàng thu hút“một số cá nhân có mục đích học tập chính đáng nhưng thiếu nguồn thông tin đáng tin cậy để nhận biết các trường dỏm; đồng thời cũng có một số đối tượng cố tình tìm cách kiếm bằng dỏm nhằm phục vụ cho động cơ thăng tiến nhanh chóng về nghề nghiệp cũng như học thuật của mình” (‘Diploma Mills’, World Education Services, http://www.wes.org/ewenr/DiplomaMills.htm).

Riêng tại Việt Nam, từ khi thực hiện chính sách mở cửa và đổi mới kinh tế, thị trường giáo dục trong nước đã mở rộng và nhu cầu học tập ở một số lãnh vực đã vượt quá khả năng cung cấp của các cơ sở đào tạo trong nước. Điều này đã tạo ra mảnh đất màu mỡ cho các cơ sở đào tạo nước ngoài, cả có thật và không có thật, có chất lượng và kém chất lượng, đổ xô vào Việt Nam nhằm “khai thác” thị trường mới mẻ này, như có thể thấy trong những năm qua. Ngoài ra, tâm lý “sính bằng cấp” và “sính ngoại” rất nặng của người Việt, cùng với sự dễ dãi, xuê xoa và chất lượng thấp của một số cơ sở giáo dục đại học trong nước trong thời gian qua đã khiến cho người học dễ dàng cảm thấy hài lòng với “chất lượng” của những chương trình mình theo học. mặc dù chúng kém xa các chương trình đúng chuẩn mực của các nước tiên tiến mà các trường dỏm cố tình nhập nhằng mạo danh.

Về phía nhà tuyển dụng, kể cả các tổ chức sự nghiệp công, và đáng lo ngại hơn là ngay cả các tổ chức công quyền thì tình trạng cũng tương tự như đối với người học: hoặc không đủ thông tin về các loại bằng cấp dỏm, hoặc có thông tin nhưng cố tình lờ đi vì có đụng chạm đến lợi ích riêng nên không có biện pháp gì. Ngoài ra, ở đây cũng có tâm lý sính bằng cấp và sính ngoại, và đặc biệt trong khu vực công, do việc đánh giá năng lực và hiệu quả của các nhân sự đã tuyển dụng còn rất yếu nên không thể phát hiện và loại trừ những người có bằng cấp “to đùng” nhưng không có năng lực tương ứng.

Về các cơ chế kiểm soát, hiện nay Việt Nam vẫn chưa phát huy được vai trò giám sát thường xuyên của xã hội dân sự (các cơ quan truyền thông, các hội nghề nghiệp, các cơ quan kiểm định độc lập), nên các cơ quan quản lý nhà nước chắc chắn sẽ không thể nào kiểm soát hết được. Quan trọng hơn, những trường hợp vi phạm nếu bị phát hiện thường cũng không bị xử phạt thích đáng, vì thế tác dụng răn đe rất yếu.

Cần phải làm gì? Vấn đề này theo phán đoán của tôi là khá nghiêm trọng ở Việt Nam. Nên chăng nhà nước cần nhanh chóng thành lập một cơ quan thông tin giáo dục công nhằm cung cấp thông tin miễn phí đến mọi đối tượng có yêu cầu nhằm bảo vệ người tiêu dùng giáo dục, như khuyến cáo chung của OECD và UNESCO năm 2007. Bên cạnh đó, cần nhanh chóng đẩy mạnh việc thành lập các cơ quan kiểm định độc lập nằm ngoài Bộ Giáo dục , và thực hiện kiểm định thường xuyên cho toàn bộ các chương trình liên kết có cấp bằng tại VN mà hiện nay gần như vẫn hoàn toàn nằm ngoài tầm kiểm soát của Bộ Giáo dục, một khi các thủ tục cấp phép ban đầu đã hoàn tất và “lọt lưới.”
----

Làm thế nào để chọn chương trình liên kết?

Hôm nay là ngày nhà báo (không phải ngày nhà giáo!). Tôi tất nhiên không phải là nhà báo, nhưng hôm nay vào cơ quan lại được các em chúc mừng, vì "lúc này cô 'lên' báo liên tục"!

Ừ mà ngẫm lại, quả có thế thật. Điều đó, tất nhiên cũng làm tôi vui vui, vì nhờ 'lên' báo mà có lẽ có nhiều người biết đến mình hơn. Nhưng thật ra, tôi 'lên' báo nhiều thì có lẽ cũng dở, vì thường là tôi được mời để "phản biện" một vấn đề gì đó. Điều đó cũng đồng nghĩa với việc giáo dục VN đang có nhiều vấn đề cần tranh cãi và giải quyết.

Thôi thì hãy cứ tin rằng, ở đâu cũng có vấn đề chứ chẳng riêng VN, thật vậy. Và nếu báo chí làm tốt vai trò thông tin khách quan và phản biện xã hội, thì như thế cuộc sống sẽ ngày càng tiến bộ hơn.

Còn hôm nay, xin "khoe" một "mẩu" tôi đã gửi để chia sẻ với PV của báo Thanh Niên và đã đăng hôm nay, ở đây (xem trong box). Bản gốc tôi viết dưới đây, chắc chắn đã được cắt gọn gàng lại một chút vì tôi viết hơi vội. Xin gửi lên đây cho mọi người đọc và trao đổi nhé.
---
Sau loạt bài trên báo Thanh Niên về vụ “mập mờ chương trình liên kết quốc tế”, nhiều bạn đọc đã thắc mắc muốn biết làm sao chọn được những chương trình liên kết tốt để học MBA. Dưới đây là một số lời khuyên tổng quát:

1. Chọn các đối tác tốt về phía Việt Nam. Các trường đại học công lập lớn, có truyền thống và có tên tuổi, thường cẩn trọng trong việc chọn đối tác hơn các công ty tư nhân hoặc các tổ chức xã hội – nghề nghiệp. Ngoài ra, những trường này cũng ít khi có những hành động vượt rào liều lĩnh, bất chấp luật lệ. Và cuối cùng, lực lượng giảng viên Việt Nam ở các trường này dù sao cũng tốt hơn.

2. Xem xét các yêu cầu của chương trình. Các yêu cầu này gồm có: yêu cầu về kiến thức, kỹ năng, kinh nghiệm, và cả bằng cấp ở đầu vào để bảo đảm người học có những năng lực tối thiểu để theo được chương trình học; yêu cầu về thời gian để hoàn tất chương trình (thông thường để hoàn tất bằng Master bán thời gian không thể dưới 18 tháng); yêu cầu của bài tiểu luận hoàn tất môn học (thông thường ở trình độ Master học viên phải viết được các bài tiểu luận dài khoảng 5000 từ tiếng Anh; chương trình nào chỉ yêu cầu thi trắc nghiệm sẽ không đảm bảo về chất lượng); và tất nhiên, yêu cầu về trình độ tiếng Anh nếu các chương trình này bằng tiếng Anh.

Thông thường, các chương trình có yêu cầu cao thì sẽ có học phí cao hơn. Tuy nhiên, chỉ xét về học phí thì không thể nói là chương trình nào có chất lượng hơn chương trình nào, vì các trường sẽ có những cách khác nhau để cắt giảm chi phí để tăng khả năng tiếp cận chương trình. Nhìn chung, yêu cầu của chương trình càng cao thì càng đảm bảo về chất lượng đầu ra.

3. Xem xét chất lượng của trường đối tác nước ngoài. Điều này khá phức tạp, do nó đòi hỏi người học phải có hiểu biết về hệ thống giáo dục của các nước trên thế giới, là điều không phải người học nào cũng làm được. Một cách đơn giản là xem xét các bảng xếp hạng trường đại học trên thế giới hoặc khu vực. Các trường có tên trong danh sách 200 trường hàng đầu của các bảng xếp hạng nổi tiếng như US News and World Report, hoặc SJTU (Đại học Giao thông Thượng Hải), hoặc của QS đều là các trường có thể tin cậy được. Các kết quả xếp hạng này đều được đưa lên mạng hàng năm, và có thể dùng công cụ tìm kiếm như google để tra cứu.

Đặc biệt, cần cảnh giác với những trường mới thành lập trong vòng 10 năm trở lại đây, với những tên gọi nghe rất kêu theo kiểu ĐH Quốc tế Châu Á (đã từng là scandal ở Việt Nam), ĐH Quốc tế Mỹ (!), hoặc những cái tên to tát khác. Mặc dù nếu kết luận là tất cả các trường có mang tên “quốc tế” đều là trường chất lượng kém là không đúng, nhưng quả thật có rất nhiều trường dỏm mang danh nghĩa “quốc tế” để khai thác tâm lý “sính ngoại” của các nước nghèo đang phát triển như Việt Nam.

4. Xem xét tình trạng được kiểm định của các trường đối tác (lời khuyên chỉ sử dụng cho các trường của Mỹ). Hoàn toàn có thể kiểm tra được điều này bằng cách vào cơ sở dữ liệu các trường được kiểm định tại địa chỉ http://ope.ed.gov/accreditation/Search.aspx. Chỉ cần gõ tên trường cần tìm hiểu, sẽ có ngay kết quả cần có.

5. Và lời khuyên cuối cùng: hỏi những người có thông tin trước khi quyết định! Một nguồn thông tin quan trọng là những diễn đàn của các sinh viên, cựu sinh viên Việt Nam đang học các chương trình tương tự, chẳng hạn như trang này mà tôi mới tìm được, cũng cung cấp khá nhiều thông tin hữu ích: http://saobiennhatrang.com/phpbb3/viewtopic.php?f=18&t=389. Hoặc hỏi các cơ quan truyền thông, họ sẽ biết cách tìm người để trả lời cho các bạn.
----
Nhân tiện, nói về các cơ quan kiểm định của Mỹ, các bạn có thể đọc lại bài phỏng vấn một số người trong đó có tôi, đã đăng trên Thanh Niên cách đây vài năm, xem ở đây.

Chúc các bạn chọn được chương trình liên kết vừa ý để học.

"Thủ đô bằng giả, trường ma của thế giới"?

Đố bạn biết cái thủ đô kinh hoàng đó nằm ở đâu? Không biết bao nhiêu bạn đã đoán đúng, nhưng câu trả lời là: nó nằm ngay tại Mỹ!

Thật đáng buồn, và đáng xấu hổ, phải không? Một đất nước với một nền giáo dục đại học mà cả thế giới ngưỡng mộ và học tập, một nơi được mệnh danh là "thiên đường của khoa học", lại cũng đồng thời bị mang tiếng là "thủ đô bằng giả, trường ma của thế giới". Rất đáng tiếc.

Bạn không tin? Có lẽ tôi nặng lời quá chăng, hay tại vì tôi không học đại học tại Mỹ nên tha hồ phê phán? Hay phải chăng là tôi muốn chống chế hoặc trả đũa gì đó cho vị giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Phú Thọ về sự ngây thơ đến tội nghiệp của ông khi hồn nhiên trả lời phỏng vấn về cái bằng tiến sĩ mà ông đã phải bỏ 17 ngàn đô la tiền túi ra để học.

Tôi nghĩ là ông đáng tội nghiệp, vì có thể ông đã chọn học chương trình này vì sự ái mộ nền giáo dục đại học ưu việt của nước Mỹ, ưu việt ở chỗ rất thoáng, rất đa dạng, phục vụ từng đối tượng riêng biệt (điều này cũng không sai lắm!), cũng như tôi và nhiều người khác đã từng và vẫn đang và sẽ còn tiếp tục ái mộ?

Không, không phải thế đâu. Cái tựa của entry này, mà tôi đã cẩn thận đặt trong ngoặc kép, là lời lẽ mà tôi đã lược dịch từ cái tựa bằng tiếng Anh của bài viết đăng trên trang newjerseynewsroom.com mới cách đây vài tháng thôi, vào tháng 1/2010, tại đây. Tựa gốc của bài viết ấy là "The US has become world capital of fake colleges and diplomas".

Phải nói ra ngoài một chút. Tôi không phải là nhà báo, cũng không phải là công an, hay thanh tra giáo dục, và hoàn toàn chẳng có chút quyền lực công nào để điều tra hay thẩm định những gì tôi tìm ra và đưa lên trang blog này.

Tất cả chỉ là nguồn lực cá nhân: thời gian riêng (không phải trong giờ làm việc), hiểu biết cá nhân tích lũy được trong suốt quá trình học tập và làm việc của chính mình, sử dụng thông tin công cộng và miễn phí, chủ yếu qua mạng, và sự phán đoán của cá nhân. Chỉ mong tạo ra những thông tin là có chút gì mới mẻ và hợp thời, hữu ích để đưa đến cộng đồng mà thôi. Như trách nhiệm xã hội của bất kỳ một ai trong thời đại ngày nay.

Vì vậy, thông tin tôi chọn và đưa lên đây, cùng với những nhận định của tôi, có thể là chưa hoàn toàn chính xác, chưa hoàn chỉnh. Nhưng đó chính là lý do tôi đưa ra công khai, để được mọi người đọc, kiểm tra, và trao đổi cho hoàn chỉnh hơn, hữu ích hơn.

Quay trở lại bài viết mà tôi đang giới thiệu. Theo bài viết ấy, hiện nay 2 quốc gia đứng đầu thế giới với danh hiệu "thủ đô thế giới về bằng giả, trường ma" chính là Mỹ và Anh. Thông tin ấy dựa trên một nghiên cứu kéo dài 18 tháng của một công ty mang tên Verifile Limited tại Anh Quốc. Xem trích dẫn dưới đây:

The 'Accredibase Report' is the result of an 18-month international research project by Eyal Ben Cohen and Rachel Winch of Verifile Limited, one of the leading background screening firms in the United Kingdom,

Report co-author Ben Cohen says: "We have so far identified 1,762 fake institutions, and we are still investigating a further 1,545 currently filed as ‘suspicious' before publishing them on the 'Accredibase' database."

Alarmingly, the US was found to be the world's fake college capital, with 810 diploma mills already identified and many more still under investigation as the Report went to press. More than 35 percent of the diploma mills operate in California, Hawaii, Washington and Florida. The world's second biggest concentration of fake colleges was in the UK, the Report exposing 271 bogus institutions, making the UK the centre of Europe's bogus colleges scam.

Đáng lưu ý: Trên 35% các 'xưởng bằng giả" (diploma mills) hoạt động tại các tiểu bang Cali, Hawaii, Washington, và Florida.

Và đây là nhận định rất đáng lưu ý của một trong nhóm tác giả của báo cáo nói trên:

"The problem of unaccredited institutions and bogus colleges is evidently a large and very real one facing employers, universities and government agencies around the world."

Vậy phải làm gì? Dưới đây là một vài lời khuyên làm sao để có thể nhận ra các "xưởng bằng giả":

- Contact details are limited to an email address and the institution is vague about its location.
- Sample certificates, transcripts or verification letters are available to view on the website.
- It makes over-complicated or misleading claims about accreditation or recognition.
- Its name is similar to that of a recognized and respected education institution.

Lời khuyên cuối cùng rất đáng chú ý. Nói thêm, hôm trước tôi có nêu cần cảnh giác với các trường có tên chứa các từ 'international' hoặc 'American', điều đó cũng rất đúng. Nói nôm na, nên cảnh giác với những trường có tên "nổ banh xác" như IAU (trường đại học quốc tế Mỹ!!!!), hoặc các trường "nhái tên", ví dụ như ĐH Standford (nhái tên trường Stanford, vốn không có 'd'), hoặc ĐH Nam Thái Bình Dương (Southern Pacific University, nơi vị giám đốc sở ở Phú Thọ đã ... vô tình mua bằng dỏm), nhại tên một trường có thật ở Úc, hình như là University of South Pacific. Thông tin có thể tìm thêm trên mạng.

Một nhận định cuối cùng: tôi thực sự lo ngại về các chương trình "liên kết" tại VN, và rất mong các vị có thẩm quyền sẽ tìm hiểu thêm và hành động để bảo vệ người tiêu dùng trong giáo dục. Vì đó cũng là bảo vệ tương lai của đất nước, thật vậy! Thử hỏi, mọi việc sẽ ra sao khi các quan chức, các nhà khoa học, các trí thức của VN, với bằng cấp đầy người (!), khi xem lý lịch lại toàn là những người lấy bằng từ những trường ma như thế? Mà tôi tin là đã có nhiều đấy, và sẽ còn nhiều nữa nếu chúng ta cứ "nghe qua cho biết rồi bỏ", như thế này.

Ví dụ, vụ "mập mờ chương trình liên kết" do báo Thanh Niên khui ra mới đây, rồi sao nữa? Hàng trăm tấm bằng thạc sĩ, tiến sĩ được cấp ra từ cái Viện gì đó với các trường liên kết IAU và Adam University, tất cả đều là bằng có vấn đề. Vì tôi đã lên tìm hiểu kỹ trên trang web của IAU, và nó có tất cả những dấu hiệu của một "diploma mill" mà các lời cảnh báo trên các trang thông tin chính thức đều có nêu. Vậy người đưa chương trình liên kết đó về để "phân phối" đến người tiêu dùng VN, và cả cơ quan cấp phép nữa, có thể trước đây không biết thông tin thì thôi, nay biết rồi thì phải có hành động gì đi chứ?

Hay là, như đa số những việc khác ở VN, rủi ro đó do người tiêu dùng phải chịu hoàn toàn? Giống như đi khám chữa bệnh, nếu bệnh viện làm sai, rủi ro chết người, thì cũng chỉ là cái số của người bệnh thôi, chứ đâu có ai muốn thế???

Tôi viết vội nên có lẽ lộn xộn, chỉ vì muốn ghi nhanh lại những thông tin và nhận định của mình (kẻo quên, vì không phải lúc nào cũng có thời gian để đọc và viết), và rất mong các cấp có thẩm quyền lưu ý! Để góp tay vào việc cải thiện hình ảnh giáo dục VN trong tương lai, vốn đã xuống rất thấp trong mắt bạn bè quốc tế.
--
Viết tiếp:
Tôi đã đọc qua cái báo cáo của Accredibase mà bài báo này đã giới thiệu. Chỉ có 21 trang (tiếng Anh, tất nhiên), khá dễ đọc, nội dung tổng quát, cung cấp thông tin nhanh và hữu dụng cho những nhà tuyển dụng và lãnh đạo các trường đại học. Ai quan tâm có thể download nó ở đây. Mọi người nên đọc để biết!

Ngoài ra, bài này cũng rất đáng đọc, lời khuyên làm sao nhận ra trường dỏm. Đọc ở đây.

Học Quản trị Kinh doanh: Bằng giả, trường ma, kiểm định dỏm!

Hôm 14/6, báo Thanh Niên có phỏng vấn tôi về chất lượng của các chương trình liên kết, nhân đang có loạt bài về liên kết đào tạo giữa các đối tác VN với các trường đại học của Mỹ. Bài PV đó đã đăng trên báo Thanh Niên hôm qua 15/6, tại đây.

Nhân được hỏi về vấn đề liên kết đào tạo nói trên, tôi đã bỏ công tìm hiểu thêm về những "trường đại học" của Mỹ được báo TN nêu tên, và cảm thấy giật mình vì quy mô của vấn đề "bằng giả, trường ma, kiểm định dỏm" đối với ngành quản trị kinh doanh tại VN. Theo một nguồn tin không chính thức, thì riêng một cơ sở liên kết đào tạo phía VN mà trụ sở ở ngay tại TP HCM đã đưa ra thị trường đến 500 tấm bằng kiểu như vậy, gồm 300 thạc sĩ và 200 tiến sĩ (!). Câu hỏi: những thạc sĩ, và nhất là tiến sĩ này, hiện đang làm gì, ở đâu?

Tôi ngờ rằng một số không nhỏ những người này đang làm giảng viên tại các trường đại học của VN, đặc biệt là khối ngành kinh tế, quản trị, kế toán. Vì nó vốn là khối ngành nóng hiện nay, với rất nhiều người theo học. Và những kiến thức và kỹ năng mà nó cung cấp là những kiến thức, kỹ năng cần thiết cho người học để làm việc trong thời kinh tế toàn cầu hiện nay.

Nói rằng chúng cần thiết, là dựa trên giả định rằng các chương trình học có thực sự trang bị kiến thức, kỹ năng cho sinh viên, thực sự bắt người học làm việc, và chỉ cấp bằng cho những người thực sự có năng lực, còn những ai chưa có đủ năng lực thì sẽ được chương trình đào tạo tìm mọi cách để giúp rèn luyện, trau dồi năng lực cần có.

Nhưng điều đó, tiếc thay, đang không xảy ra tại các chương trình liên kết như vậy! Vậy mà những chương trình liên kết như vậy lại đang giúp Việt Nam đào tạo các "máy cái" cho sự phát triển kinh tế của VN trong thời gian sắp tới: đào tạo giảng viên cho các trường đại học kinh tế, quản trị của VN!!!! Nhằm góp phần đáp ứng các mục tiêu phát triển giáo dục đại học của đất nước, hiện thực hóa ước mơ đẳng cấp quốc tế trong tương lai đó chăng??? Thật đáng lo ngại.

Xin mô tả chân dung của một trường mà tôi đã tìm hiểu hơi sâu một chút. Trường này không chỉ đang hoạt động ở VN, mà còn (có vẻ thế) đang tung hoành dọc ngang khắp châu Á này, đặc biệt là Mã Lai, với cái tên thật "ấn tượng" đối với những người sính đồ ngoại và tôn sùng nước Mỹ, nhưng thực sự chỉ làm cho những người có hiểu biết chút ít trở nên hết sức cảnh giác, đó là trường International American University (IAU - Trường đại học quốc tế Mỹ???!!!)

Xin mở ngoặc nói thêm: nếu các bạn thiếu thông tin và đang muốn tìm trường tốt để học, thì lời khuyên sau đây của tôi tuy thô thiển nhưng chắc chắn sẽ giúp bạn lọc đi được ít nhất là 30% các chương trình bậy bạ: HẾT SỨC CẢNH GIÁC VỚI NHỮNG TRƯỜNG CỦA MỸ MÀ LẠI CÓ CHỨA TỪ AMERICAN HOẶC INTERNATIONAL. Vì đa số chúng là trường dỏm, ảo, ma, bậy bạ!!!! Tên của các trường đại học Mỹ, ý tôi nói là trường thật ấy, thì chỉ có tên tiểu bang mà thôi, nếu không phải là nhưng tên mà ai cũng biết như Yale, Havard, Stanford, MIT, vv.

Còn cái trường mà tôi đang nhắc đến trong entry này, thật ấn tượng, có cả hai từ đáng cảnh giác ấy: International và American!!!!!!

Dưới đây là một số thông tin lấy từ trang web của trường này:

1. Lịch sử: Tồn tại bắt đầu từ năm 2005 với tên gọi là MIA (Management Institute of America), một công ty tư nhân của Mỹ. Đổi tên thành International American Unversity năm 2006.

Nhận xét quan trọng: Cần cảnh giác với những trường của Mỹ mới thành lập trong vòng 10 năm trở lại đây, vì chúng chủ yếu nhắm vào đối tượng sinh viên nước ngoài ở những nền giáo dục đang phát triển ồ ạt về số lượng giống như VN. Thông tin ấy tại đây.

2. Các chương trình giảng day: Tên trường thì to tát (đại học quốc tế Mỹ!!!!), nhưng chỉ có mỗi một ngành, 2 khoa chuyên môn mà thực chất thì cũng chỉ có 1, đó là Khoa Doanh thương và Công nghệ (!), tiếng Anh là School of Business and Technology. Khoa còn lại là khoa Anh, chủ yếu là dạy tiếng Anh cho sinh viên nước ngoài vì thường là những sv này yếu tiếng Anh, nhưng trời ơi, IAU cũng offer cả bằng Master ngành Giảng dạy tiếng Anh nữa, hoảng quá!!!!

Nhận xét: Cần cảnh giác với những trường thành lập dưới danh nghĩa University mà thực chất chỉ có một, hai ngành, lại toàn là ngành không cần đầu tư như ngành Doanh thương hoặc tiếng Anh (chỉ cần người đứng lớp, tài liệu và tri thức thì đã có sẵn từ những trường khác, chương trình thì chép của người khác, dễ ợt!). Thông tin ấy tại đây, chọn tab "Academics".

3. Cán bộ, giảng viên chủ chốt: Rất đáng ngờ! Danh sách các nhân vật chủ chốt (thuộc hàng lãnh đạo cấp khoa, trường) của IAU có rất nhiều người có bằng thạc sĩ, tiến sĩ từ các trường tư vì lợi nhuận, online, ví dụ như University of Phoenix (trường đại học Phượng Hoàng!!!!), Capella University, hoặc Walden University; những trường này chủ yếu đào tạo cho giới doanh nhân để làm chứ không đào tạo ra giới học thuật hàn lâm, nghiên cứu, tạo ra tri thức mới cho xã hội.

Không những thế, trong danh sách các cán bộ chủ chốt của IAU còn xuất hiện những tên trường khác nghe rất lạ, coi chừng là trường có vấn đề, như trường United States International University!!!! (trường ĐH quốc tế hiệp chủng quốc????). Hoặc National University (a ha, Mỹ cũng có ĐH Quốc gia nữa kìa, hôm nay mới biết đó nghe! - trường này thành lập năm 2001!!!!). Thông tin về cán bộ giảng viên chủ chốt của IAU tại đây.

Đại khái thế. Mới tới đây đã thấy có rất nhiều vấn đề rồi. Tôi phải tạm ngưng để đi làm. Sẽ viết tiếp khi có thời gian!

Báo chí ơi, xin mời vào cuộc để tiếp tục tìm hiểu vấn đề này, nhằm góp phần xây dựng nền giáo dục nước nhà, nhé?