Thursday, March 21, 2013

Nói chuyện tiếng Anh (13): Những lỗi tiếng Anh trên bảng hiệu

Tôi vừa đi làm về thì đã thấy ông xã cho biết trên Thanh Niên online có đăng bài về các lỗi tiếng Anh tại sân bay quốc tế tại TP HCM, trong đó có mấy lời nhận định của tôi (và tình cờ thay có cả TS Phạm Quốc Lộc, hiện là trưởng khoa Ngôn ngữ và Văn hóa của ĐH Hoa Sen, học ở Mỹ về, nhưng vốn trước đây là sinh viên của tôi tại trường ĐH KHXH-NV; theo lời ông xã tôi thì cả thầy và trò chiếm hết chỗ của người khác không để cho ai có ý kiến cả!) Ai muốn đọc thì vào đây này:

http://www.thanhnien.com.vn/pages/20130321/loi-chinh-ta-o-san-bay-tan-son-nhat-khong-co-gi-oan-uc.aspx

Lời lẽ của tờ báo viết về vụ này tôi nghĩ là hơi nặng, mặc dù cũng cần như thế để mọi người chú ý vì sân bay quốc tế dù gì cũng là bộ mặt của quốc gia. Thế nhưng thật ra những lỗi tiếng Anh ngô nghê như trong bài có thể tìm thấy ở mọi quốc gia không nói tiếng Anh bản ngữ, chứ chẳng riêng gì Việt Nam. Thậm chí có nhiều lỗi còn rất tệ hại, tục tĩu (một cách vô tình) nữa kia, đến nỗi đã từng có một cuốn sách nhỏ được xuất bản vào cuối thập niên 80 ở Mỹ với tên gọi là "Dangerous English", tức tiếng Anh nguy hiểm (vì nói nhầm từ này sang từ khác).

Tôi đã được đọc cuốn ấy hồi năm 1989 khi đi Mỹ 3 tháng làm visiting scholar, và đến giờ vẫn nhớ ở trang đầu tiên của cuốn sách có nêu ví dụ với hình vẽ minh họa về tiếng Anh nguy hiểm (quả thực quá nguy hiểm!), đó là: Cô hầu phòng khách sạn đứng nói với khách rằng cô ấy đã bỏ c... sạch (clean shit!) trên giường cho khách! Còn vị khách thì đứng như trời trồng, không biết phải phản ứng ra sao. Thực ra, cô ấy chỉ có một nhầm lẫn nhỏ là đọc âm /i:/ (i dài, giống trong từ "thịt" nói theo giọng Bắc) thành âm /i/ (i ngắn, giống từ "thịt" đọc giọng Nam), thế nhưng hậu quả thì tai hại thế đấy!  Ý cô muốn nói là đã trải khăn mới (new sheet) lên giường cho khách rồi, vậy thôi. Xem thế mới biết đã sử dụng tiếng Anh (hoặc một ngoại ngữ nào khác) thì cứ phải cẩn thận, xem đi xem lại, chứ không ẩu được. Không thì lại làm trò cười cho thiên hạ, như một tờ báo nào đó đã viết.

Nhưng cũng đừng đau khổ quá các bạn ạ, vì như tôi đã nói ở trên, khắp thế giới này rất nhiều nước bị lỗi như thế. Họ cũng bị làm trò cười đấy thôi, đâu chỉ riêng mình. Dưới đây xin giới thiệu một số ví dụ có thật để thấy rằng không chỉ VN sai mà thế giới cũng sai, có khi còn rất trầm trọng đấy nhé. Đây này (nguồn ở đây: http://englishenglish.com/english_funny.htm):

At a Budapest zoo:
PLEASE DO NOT FEED THE ANIMALS. IF YOU HAVE ANY SUITABLE FOOD, GIVE IT TO THE GUARD ON DUTY.
 
Cocktail lounge, Norway:
LADIES ARE REQUESTED NOT TO HAVE CHILDREN IN THE BAR.
 
Doctor's office, Rome:
SPECIALIST IN WOMEN AND OTHER DISEASES.
 
Hotel, Acapulco:
THE MANAGER HAS PERSONALLY PASSED ALL THE WATER SERVED HERE.
 
Car rental brochure, Tokyo:
WHEN PASSENGER OF FOOT HEAVE IN SIGHT, TOOTLE THE HORN. TRUMPET HIM MELODIOUSLY AT FIRST, BUT IF HE STILL OBSTACLES YOUR PASSAGE THEN TOOTLE HIM WITH VIGOUR.
 
In a Nairobi restaurant:
CUSTOMERS WHO FIND OUR WAITRESSES RUDE OUGHT TO SEE THE MANAGER.
 
On the grounds of a private school:
NO TRESPASSING WITHOUT PERMISSION.
 
On a poster in New York:
ARE YOU AN ADULT THAT CANNOT READ? IF SO, WE CAN HELP.
 
In a City restaurant:
OPEN SEVEN DAYS A WEEK, AND WEEKENDS TOO.
 
A sign seen on an automatic restroom hand dryer:
DO NOT ACTIVATE WITH WET HANDS.
 
In a Indian maternity ward:
NO CHILDREN ALLOWED.
 
In a cemetery:
PERSONS ARE PROHIBITED FROM PICKING FLOWERS FROM ANY BUT THEIR OWN GRAVES.
 
Tokyo hotel's rules and regulations:
GUESTS ARE REQUESTED NOT TO SMOKE OR DO OTHER DISGUSTING BEHAVIOURS IN BED.
 
On the menu of a Swiss restaurant:
OUR WINES LEAVE YOU NOTHING TO HOPE FOR.
 
In a Bangkok temple:
IT IS FORBIDDEN TO ENTER A WOMAN EVEN A FOREIGNER IF DRESSED AS A MAN.
 
Hotel room notice, Thailand:
PLEASE DO NOT BRING SOLICITORS INTO YOUR ROOM.
 
Hotel brochure, Italy:
THIS HOTEL IS RENOWNED FOR ITS PEACE AND SOLITUDE. IN FACT, CROWDS FROM ALL OVER THE WORLD FLOCK HERE TO ENJOY ITS SOLITUDE.
 
Hotel lobby, Romania:
THE LIFT IS BEING FIXED FOR THE NEXT DAY. DURING THAT TIME WE REGRET THAT YOU WILL BE UNBEARABLE.
 
Hotel, Yugoslavia:
THE FLATTENING OF UNDERWEAR WITH PLEASURE IS THE JOB OF THE CHAMBERMAID.
 
Hotel, Japan:
YOU ARE INVITED TO TAKE ADVANTAGE OF THE CHAMBERMAID.
 
In the lobby of a Moscow hotel across from a Russian Orthodox monastery:
YOU ARE WELCOME TO VISIT THE CEMETERY WHERE FAMOUS RUSSIAN AND SOVIET COMPOSERS, ARTISTS, AND WRITERS ARE BURIED DAILY EXCEPT THURSDAY.
 
Taken from a menu, Poland:
SALAD A FIRM'S OWN MAKE; LIMPID RED BEET SOUP WITH CHEESY DUMPLINGS IN THE FORM OF A FINGER; ROASTED DUCK LET LOOSE; BEEF RASHERS BEATEN IN THE COUNTRY PEOPLE'S FASHION.
 
Supermarket, Hong Kong:
FOR YOUR CONVENIENCE, WE RECOMMEND COURTEOUS, EFFICIENT SELF-SERVICE.
 
In an East African newspaper:
A NEW SWIMMING POOL IS RAPIDLY TAKING SHAPE SINCE THE CONTRACTORS HAVE THROWN IN THE BULK OF THEIR WORKERS.
 
Hotel, Vienna:
IN CASE OF FIRE, DO YOUR UTMOST TO ALARM THE HOTEL PORTER.
 
A sign posted in Germany's Black Forest:
IT IS STRICTLY FORBIDDEN ON OUR BLACK FOREST CAMPING SITE THAT PEOPLE OF DIFFERENT SEX, FOR INSTANCE, MEN AND WOMEN, LIVE TOGETHER IN ONE TENT UNLESS THEY ARE MARRIED WITH EACH OTHER FOR THIS PURPOSE.
 
Hotel, Zurich:
BECAUSE OF THE IMPROPRIETY OF ENTERTAINING GUESTS OF THE OPPOSITE SEX IN THE BEDROOM, IT IS SUGGESTED THAT THE LOBBY BE USED FOR THIS PURPOSE.
 
An advertisement by a Hong Kong dentist:
TEETH EXTRACTED BY THE LATEST METHODISTS.
 
A laundry in Rome:
LADIES, LEAVE YOUR CLOTHES HERE AND SPEND THE AFTERNOON HAVING A GOOD TIME.
 
Tourist agency, former Czechoslovakia:
TAKE ONE OF OUR HORSE-DRIVEN CITY TOURS. WE GUARANTEE NO MISCARRIAGES.
 
The box of a clockwork toy made in Hong Kong:
GUARANTEED TO WORK THROUGHOUT ITS USEFUL LIFE.
 
In a Swiss mountain inn:
SPECIAL TODAY - NO ICE-CREAM.
 
Airline ticket office, Copenhagen:
WE TAKE YOUR BAGS AND SEND THEM IN ALL DIRECTIONS

Sao, bạn có cười không? Nếu không cười thì, hừm, bạn có nguy cơ sẽ viết ra những bảng hiệu tương tự như trên đấy. Xin dịch/giải thích tạm vài dòng nhé, những dòng còn lại thì bạn tự lo lấy. Những dòng được dịch đã được tô đậm ở trên để bạn dễ nhận ra.


Trong tiền sảnh một khách sạn đối diện với một tu viện Chính thống giáo của Nga

Chúng tôi hân hạnh đón quý vị đến viếng nghĩa trang này nơi những nhạc sĩ, họa sĩ và nhà văn nổi tiếng của Nga và Xô Viết được chôn cất hàng ngày trừ ngày thứ năm.

(Sao, bạn đã cười chưa? Câu này bị lỗi về bổ ngữ: lẽ ra cụm từ "hàng ngày trừ ngày thứ năm" phải nằm ngay ở gần cụm từ "hân hạnh đón quý vị" thì lại bị để ở cuối, nên nó bị hiểu lầm là bổ nghĩa cho cụm từ "được chôn cất", vậy đó mà!)

Ở một tiệm giặt ủi tại Rome

Các bà các cô hãy trút bỏ quần áo tại đây để tha hồ vui thú suốt buổi chiều.

 (Trời ơi, đất thánh mà khủng khiếp quá vậy? Dạ không phải, bảng hiệu đó chỉ muốn nói các bà, các cô mang quần áo bẩn trong nhà ra cho máy giặt nó giặt, và có thể nghỉ ngơi suốt cả buổi chiều chứ không phải còng lưng ra giặt nữa!)

Ôi, tiếng Anh đúng là lôi thôi, rắc rối thật các bạn nhỉ?

---------
PS: Đọc lại phần phỏng vấn mới thấy là báo không dùng hết ý phát biểu của tôi. Thực ra tôi đã có ý kiến nguyên văn như sau:

Đa số những từ bị bắt bẻ ở đây là bắt đúng rồi, không có gì oan ức cả
Nhưng có một vài từ dùng cả 2 cách đều được
- Ticketing counter hoặc ticket counter đều được, nhưng ticket counter thông dụng hơn
- Foreign exchange hoặc currency exchange thì mức độ phổ biến ngang nhau
- Riêng từ "to planes" thì dịch quá ngây ngô!
Đưa lên đây để chia sẻ với các bạn.

3 comments:

  1. Khi đọc bài báo em cũng có thắc mắc chỗ "ticketing counter" vì nghĩ cách diễn đạt này không có gì sơ sót đến nỗi tác giả bài viết gọi mỉa mai là "cách dịch đầy 'sáng tạo'". Đang định trao đổi thêm thì đã thấy phần PS của cô.

    Đọc phần comment của độc giả tron phần box (Trò cười của cộng đồng mạng quốc tế) ở link http://ihay.thanhnien.com.vn/pages/20130320/loi-tieng-anh-o-san-bay-quoc-te-tan-son-nhat-tro-cuoi-cua-cong-dong-quoc-te.aspx, em thấy có vài chỗ làm mình khá đắn đo, chẳng hạn như ý kiến "Tôi nhớ không lầm thì đã thấy trước cửa nhà vệ sinh trong sân bay quốc nội có hai tấm biển nhỏ đề là FEMALE TOILET và MALE TOILET.....!". Không rõ bạn này có ý phê phán chỗ nào. Tuy nhiên, em tra thử vài trang tin nước ngoài thì thấy các ngữ liệu sau:

    Fitzpatrick, who has been a solicitor since 1981, had worked in a third-floor office at the law firm next door to a female toilet. (http://news.bbc.co.uk/2/hi/uk_news/scotland/tayside_and_central/8383433.stm)

    Samuel Ong, 19, sneaked into a female toilet at Singapore's Changi Airport earlier this year... (http://uk.reuters.com/article/2008/06/11/oukoe-uk-singapore-toilet-idUKSIN7689220080611)

    The mysterious effects of the female toilet met their conqueror in hydrostatics...(http://www.nytimes.com/1862/08/05/news/local-intelligence-emancipation-jubilee-union-celebration-emancipation-newyork.html)

    Police found the man after they were called to the male toilets at Shaws Brow car park late on Sunday afternoon. (http://www.bbc.co.uk/news/world-europe-isle-of-man-21586209)

    Không biết độc giả nói trên nghĩ gì về cách dùng "male toilet" và "female toilet" trong những trường hợp này?

    Việc chỉ ra lỗi trong các biển báo nơi công cộng là cần thiết, nhưng em nghĩ chúng ta cũng nên cẩn trọng để tránh trường hợp bắt lỗi cả những cách diễn đạt đúng. Một khi đã quyết định đưa ý kiến độc giả vào bài viết thì phóng viên cũng nên rà soát, kiểm tra lại, chứ không phải cứ trích nguồn là có thể đăng bất kì phát biểu nào, bất kể đúng sai. Trở lại với bài viết trên báo Thanh Niên, em nghĩ chỗ nào tác giả bắt lỗi xác đáng thì nên ghi nhận, chỗ nào tác giả có sơ sót thì báo nên đính chính lại, chứ không nên vì góc nhìn của bài viết là phê phán lỗi tiếng Anh trong biển báo nơi công cộng mà lờ đi những chỗ tác giả viết không xác đáng. Nếu được nhờ cô phản ánh hộ điểm này với phóng viên.

    SGK

    ReplyDelete
    Replies
    1. SGK: Cô đã gửi mail đến cho báo để góp ý. Cám ơn em rất nhiều.

      Delete
  2. Đăng lại ý kiến của Guin Le trên facebook:
    ---------

    Khi đọc bài phỏng vấn của Thanh Niên em cũng rất ngạc nhiên. Vì với cách trích dẫn của họ thì người đọc hiểu là 2 người được phỏng vấn đồng ý với những phê bình mà báo TN đã đăng trong bài trước đó.

    ReplyDelete