Sunday, July 17, 2011

Sinh viên đánh giá giảng viên: Tỷ lệ phản hồi nào là phù hợp?

"Sinh viên đánh giá giảng viên", tiếng Anh là "student evaluation of teaching", viết tắt là SET, là một trong những kỹ thuật thu thập thông tin về chất lượng giảng dạy, mới được du nhập vào VN trong vòng khoảng 10 năm đổ lại đây. Cách gọi này mặc dù phản ánh đúng tên tiếng Anh của nó, nhưng dường như không phù hợp lắm với văn hóa Khổng - Mạnh mà VN chịu ảnh hưởng, và vì vậy có một số nơi tránh không dùng từ "(sv) đánh giá (gv)" mà đổi thành "(sv cho) ý kiến phản hồi (về gv)". Tôi cũng thích cách gọi này hơn, vì nó phù hợp với quan niệm "quân, sư, phụ" của VN (học trò thì làm sao mà đánh giá thầy giáo được!)

Việc lấy ý kiến phản hồi của sv sau mỗi môn học hiện nay đã được thực hiện thường xuyên ở các trường đại học, do yêu cầu của công tác kiểm định chất lượng giáo dục (đây là một trong những yêu cầu của các tiêu chí đánh giá trong bộ tiêu chuẩn kiểm định trường đại học của VN). Tuy nhiên, mặc dù ý kiến phản hồi được thu thập đều đặn, nhưng việc sử dụng nó để cải thiện thì hình như vẫn còn rất ít nơi thực hiện. Ở một vài trường mà tôi biết thì kết quả phản hồi này được bộ phận đảm bảo chất lượng phân tích và viết thành báo cáo, trong đó có những khuyến cáo về các giảng viên nhận được mức độ hài lòng của sinh viên không cao. Tuy nhiên, như mọi người có thể đoán được, những gv bị đưa vào danh sách khuyến cáo như vậy không bao giờ chịu "tâm phục khẩu phục", mà luôn tìm cách chỉ ra những điểm chưa tốt trong việc lấy ý kiến của sinh viên (mặc dù cũng vẫn cách làm đó và giáo viên đó khi kết quả phản hồi ở mức tốt thì chẳng bao giờ thấy họ nói cách làm chưa tốt cả!).

Một trong những vấn đề kỹ thuật hay bị các giáo viên lôi ra để chứng minh rằng kết quả khảo sát sinh viên không thực sự chính xác là tỷ lệ phản hồi của sinh viên thấp (không quá 70% chẳng hạn). Vấn đề đặt ra ở đây là tỷ lệ phản hồi của sinh viên thực ra nên là bao nhiêu? 100%? 90% trở lên? Hay 80%? 70%? Quá bán? Hay dưới 50% đã là cao, vì tỷ lệ phản hồi của nhiều cuộc khảo sát chỉ đạt khoảng 20% đến 30%?

Câu hỏi đó đang được đặt ra cho tôi trong công việc hàng ngày của tôi, và làm tôi khá ... lúng túng do ở VN chưa có bất kỳ một nghiên cứu nào về vấn đề này cả. Theo những trao đổi miệng của tôi với các đồng nghiệp ở những trường khác thì tỷ lệ luôn lên đến trên 90% (thậm chí 100%) do việc lấy ý kiến phản hồi thường được phòng đảm bảo chất lượng thực hiện vào trước hoặc sau buổi thi của từng môn học, khi tất cả thí sinh đều có mặt (nếu thực hiện trên lớp thì có thể có những sinh viên vắng mặt). Một số nơi khác thì nhờ chính giáo viên giảng dạy môn học thực hiện việc lấy ý kiến sv, và kết quả cũng đạt đến trên 80%, 90%. Tuy nhiên đó không phải là cách làm tốt nhất!

Ở trường mà tôi đang đề cập đến thì sinh viên thực hiện phản hồi trên mạng, và vì vậy hoàn toàn ẩn danh (chỉ có người quản trị mạng mới có thể tìm ra được mã số nào là sv nào); sv có thể làm bất cứ lúc nào và ở đâu trong thời gian thu thập ý kiến (thường mở trong vòng 1, 2 tuần). Tuy nhiên tỷ lệ phản hồi không quá cao, chỉ được 60-70%, sau đó thấp đi và ổn định ở khoảng còn xấp xỉ 50% mà thôi.

Tỷ lệ đó có tốt không, và việc phản hồi ngày càng giảm đi có bình thường không? Tôi tin là có, vì sinh viên phải trả lời phiếu mãi thì cũng chán, chưa kể là những giáo viên có khi dạy 2, 3 môn nên sv đã từng gặp rồi, đã nhận xét rồi nên không muốn nhận xét nữa. Nhưng đó chỉ là cảm nhận, còn nếu muốn khẳng định thì phải có số liệu. Không có ở VN thì cũng phải có ở nước ngoài. Và muốn biết thì phải đi tìm thôi.

Kỳ may là tôi mới tìm được một trường ở Mỹ có phân tích về tỷ lệ phản hồi này (không phải trường nào cũng làm, hay nói đúng hơn là rất ít trường làm, ấy là Mỹ đấy!). Và cũng rất may là tỷ lệ của họ cũng tương đương như mức của tôi: khoảng xấp xỉ 50%, và giảm dần! May quá, như thế là cảm nhận của tôi không đến nỗi sai!

Tôi phải lưu lại trang web của trường ấy ở đây để còn có thể tìm lại, và cũng là để chia sẻ với mọi người nếu có câu hỏi tương tự. Xin đọc ở đây, của University of Idaho, bằng tiếng Anh (of course)!

Một tài liệu khác, cũng trên mạng, đưa ra lời khuyên như sau:

When collecting feedback from students, lecturers should aim for a response rate of 60% and should treat with extreme care the results obtained where the response rate is below 30% (Brennan and Williams, 2004; Richardson, 2003). If questionnaires are issued during class time, this can help to achieve a high return rate, but of course it is dependent on attendance levels and also the extent to which those present on that day are representative of the class. Another issue which arises here is whether students may feel pressured into providing feedback in a class-type situation.

Tóm tắt: tỷ lệ phản hồi 60% trở lên là tốt, và không nên sử dụng nếu thấp hơn 30%. Phát phiếu trong lớp thì có thể cao, nhưng thường sẽ có kết quả không thật (vì sv gần như bị buộc phải trả lời - do nể nhà trường). Tài liệu này có thể tìm thấy ở đại chỉ này: http://www.nuigalway.ie/celt/documents/evaluation_ofteaching.pdf

Ai có kinh nghiệm khác về việc này, đặc biệt kinh nghiệm ở VN, thì xin chia sẻ nhé! Email của tôi: vtpanh@gmail.com.

3 comments:

  1. Ôi, đúng là điểm trúng huyệt rồi cô ah, em chưa đọc link cô đưa, nhưng chắc chắn phải đọc để biết "người biết ta" chứ, hiện nay có vẻ cơn sóng "khao khát" tăng tỷ lệ phản hồi (của sv) đang dâng lên trong các GV, mà khg biết là vì cần biết thông tin phản hồi hay như cô nói, là do bị "đánh giá thấp" nên khao khát :-( botay

    ReplyDelete
  2. em xin chia sẻ kinh nghiệm ở trường em:
    - Việc thực hiện lấy đánh giá của sinh viên được thực hiện hoàn toàn qua mạng (bằng 1 trang web).
    - Tất cả các môn học trong toàn trường đều lấy ý kiến phản hồi này của sinh viên.
    - Sinh viên tham gia phản hồi là hoàn toàn tự nguyện. Tuy nhiên, nếu tham gia phản hồi, thì sau khi có điểm môn học đó (ở trên mạng), thì sinh viên mới được xem ngay (và có thể khiếu nại về điểm nếu thấy không hợp lý). Các sinh viên không tham gia phản hồi về 1 môn học sẽ chỉ biết điểm môn học đó rất muộn (thường là sau 2 tháng), và như vậy, ngoài chuyện biết điểm muộn, sv đó không có cơ hội khiếu nại về điểm nếu cảm thấy không hợp lý.
    - SV hoàn toàn ẩn danh khi thực hiện phản hồi. Nhưng giáo viên dạy lớp học thì không ẩn danh. Các kết quả phản hồi được đưa công khai lên website của Khoa (department). SV hay tham khảo các kết quả phản hồi này để chọn courses có giảng viên dạy hay để học. Tuy nhiên, có vẻ như phản hồi tốt hay xấu không ảnh hưởng đến việc đánh giá giảng viên (để tránh trường hợp sv chỉ đánh giá cao cho các giảng viên cho điểm dễ).

    ReplyDelete
  3. Chào cô, em ở bên trường ĐHQGHN. Việc đánh giá giảng viên ở trường em trước kia là tự nguyện, được thực hiện ngay sau giờ thi một môn học. Từ kỳ này việc đánh giá đã được đưa vào quy chế, tính điểm rèn luyện. Có mẫu đánh giá (kiểu trắc nghiệm). Sinh viên học bao nhiêu thầy cô đánh giá bấy nhiêu bản. Lớp trưởng sẽ thu thập phiếu đánh giá của cả lớp, nộp lại phòng kiểm định chất lượng đúng hạn.
    Em nghe nói việc đánh giá online cũng từng được thực hiện nhưng hiệu quả không cao vì sinh viên ít thực hiện.
    Nói chung sinh viên không thích việc đánh giá giảng viên vì cảm thấy nó không có tác dụng. Ví dụ: việc đánh giá được thực hiện vào cuối kỳ, lúc đó thầy có nhận ra hầu hết sinh viên không hài lòng với cách dạy của thầy thì cũng không thay đổi được gì nữa.

    ReplyDelete